Kleine materniteiten die gesloten zullen worden: wat is de rechtspositie van de ziekenhuisartsen die daar hun boterham verdien(d)en? Meester Filip Dewallens schuift twee hypotheses naar voren. Hoe vermijdt u horrorscenario's?
Het KCE pleit voor de intrekking van de erkenning van 17 materniteiten, waarvan vier in Vlaanderen. Minister Beke, gealarmeerd door zijn burgemeesters, reageerde bliksemsnel: "Wij willen nu nog niet ingrijpen op de erkenningen. We kijken in eerste instantie naar de vorming van de locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken. Daarnaast vragen we aan alle ziekenhuizen om tegen 1 januari 2021 werk te maken van een regionaal zorgstrategisch plan. In zo’n plan wordt de nood aan zorg geplaatst tegenover het aanbod aan zorg in die regio”.
Vrij vertaald uit het Wetstratees: “Ik ga die materniteiten wel zelf niet sluiten, als die moeten gesloten worden, dan mogen de ziekenhuisnetwerken daar zelf over beslissen. Ik zal dat dan wel goedkeuren als er niet te veel zwarte vlaggen aan de vensters hangen”. Heel veel comfort voor de geviseerde gynaecologen en vroedvrouwen biedt die uitspraak natuurlijk niet, maar ze was dan ook niet voor hen bedoeld. Die sluitingen komen er.
Na de sluiting van een dienst zijn er voor de rechtspositie van de ziekenhuisartsen die daar hun boterham verdien(d)en twee hypotheses.
De eerste hypothese is dat het zorgstrategisch plan van het betrokken ziekenhuisnetwerk voorziet dat de materniteit sluit en dat de betrokken gynaecologen in een materniteit van een ander ziekenhuis van het netwerk terecht zullen kunnen.
Let op, dat is niet vanzelfsprekend: een netwerk is geen fusie. De verschillende ziekenhuizen uit het netwerk behouden hun erkenningsnummer en sluiten onafhankelijk van elkaar overeenkomsten met ziekenhuisartsen. Als de materniteit van het ene ziekenhuis gesloten wordt, dan geeft dat de artsen van die gesloten dienst geen recht op medische activiteit in een ander netwerkziekenhuis, laat staan dat er een recht zou bestaan om in dat andere ziekenhuis te mogen werken tegen dezelfde voorwaarden als voorheen. Niet dus.
En dan zitten we meteen in de tweede hypothese. Stel dat die technisch werkloze gynaecologen helemaal geen nieuwe overeenkomst aangeboden krijgen in die andere ziekenhuizen van het netwerk? Waar staan ze dan?
Een voorbeeld uit de praktijk maakt veel duidelijk: een dienst pediatrie moest gesloten worden omdat ze niet langer voldeed aan de minimale bezettingsgraad uit het KB. De bezetting was gedaald door toedoen van het performante zorgprogramma van het naburige ziekenhuis.
De dienst werd gesloten en de overeenkomst met de pediaters was niet langer uitvoerbaar. Het sluiten van de dienst was niet veroorzaakt door het ziekenhuis, noch door de pediaters. Door de overmacht-situatie was de overeenkomst met de ziekenhuisarts van rechtswege beëindigd en er waren over en weer geen schadeclaims mogelijk. Case closed.
Het is helemaal anders wanneer het ziekenhuis (of het netwerk), zoals in casu met de materniteiten, zelf beslist om te sluiten, en niet uit normatieve noodzaak. Het ziekenhuis heeft de uitvoering van de overeenkomst met de gynaecologen dan zelf (via het netwerk) onmogelijk gemaakt zonder dat dat van overheidswege (vooralsnog) verplicht was. De schade van de technisch werkloze gynaecologen kan in dat geval verhaald worden op het ziekenhuis (en niet op het netwerk).
Anticiperen
Om deze horrorscenario’s te vermijden is het cruciaal dat de netwerkbesturen en de medische netwerkraden bij hun beslissingen anticiperen op de gevolgen van eventuele sluitingen op de rechtspositie van de artsen.
Zo zou een netwerkbeslissing de voorwaarde kunnen bevatten dat de betrokken artsen een nieuwe overeenkomst aangeboden krijgen in een ander netwerkziekenhuis. De medische netwerkraden moeten daar niet enkel op toezien, ze beslissen immers door toedoen van het consusmodel voortaan mee over dat soort zaken.
