Een masteropleiding verpleegkunde en vroedkunde kan men alleen stevig onderbouwen als er in deze disciplines ook vernieuwend onderzoek plaatsvindt, zodat ze gelijke tred kunnen houden met de bestaande trends. Peter Van Bogaert (coördinator van het Centre for Research and Innovation of Care, Universiteit Antwerpen) geeft een voorbeeld.

“Op basis van literatuurgegevens hebben we een instrument ontwikkeld om gehospitaliseerde patiënten op een gestructureerde manier te bewaken”, zegt hij. “Minstens één keer om de 12 uur meet de verpleegkundige bij de patiënt een welomschreven set van parameters, zoals de bloeddruk en de lichaamstemperatuur. Aan de hand daarvan berekent hij een score, die voorspellend is voor wat er in de volgende uren kan gebeuren. Is de patiënt stabiel? Of geeft de score aan dat het behandelplan moet worden aangepast? Een RCT test dit instrument momenteel in tien ziekenhuizen, verspreid over het hele land.”

SBAR-methode

In het kader van datzelfde onderzoek leren de verpleegkundigen ook met de arts communiceren volgens de SBAR-methode. Deze methode werd in de Verenigde Staten ontwikkeld om de communicatie binnen de bemanning van duikboten te optimaliseren. SBAR is een acroniem waarvan iedere letter naar een stap in het communicatieproces verwijst. In eerste instantie wordt de arts ingelicht over de situatie (S) van de patiënt (sekse, leeftijd, acute problematiek). In de fase van de background (B) wordt de problematiek in een bredere context geplaatst. Assessment (A) betekent dat men meedeelt welke onderzoeken naar aanleiding van de acute problematiek hebben plaatsgevonden, met hun uitslag. De verpleegkundige eindigt met een recommandation (R): zou ik wat bloed toedienen? Een pijnstiller geven? Enzovoort.

“Deze methode maakt het voor de verpleegkundige mogelijk op een heldere, professionele manier informatie door te geven”, vertelt Peter Van Bogaert. “Nu zie je in acute ziekenhuizen dat artsen vaak op een oproep vanuit een verpleegeenheid reageren aan de hand van individuele factoren. Terwijl de arts druk bezig is op het consult of op de operatiezaal krijgt hij of zij van de verpleegkundige het bericht dat de patiënt het niet goed maakt. Als de arts een goede verstandhouding met de verpleegkundige heeft en ervan uitgaat dat de betrokkene niet nodeloos aan de alarmbel zou trekken, zal hij op het bericht ingaan. Kent hij de verpleegkundige niet of denkt hij dat die man of die vrouw wel vaker loos alarm slaat, dan is de kans kleiner dat hij op de verpleegeenheid zijn licht zal gaan opsteken.”

“Een doctoraatsthesis hier binnen onze vakgroep heeft uitgewezen dat het gebruik van de SBAR-methode een gunstig effect heeft op de mortaliteit bij patiënten op verpleegeenheden. Alsook op een aantal andere parameters, zoals een urgente opname op intensieve zorg. We gaan nu kijken of we deze bevindingen kunnen bevestigen in onze RCT.” De RCT vindt plaats in vier Vlaamse, vier Waalse en twee Brusselse ziekenhuizen. Hij wordt gefinancierd door de FOD Volksgezondheid.