Dat onze gezondheidszorg onder stoom staat, is een understatement. Voorzitter Koen Michiels en gedelegeerd bestuurder Margot Cloet van Zorgnet-Icuro suggereren in Zorgwijzer mogelijke oplossingen in het licht van de nakende verkiezingen. Enkele uitspraken.
Margot Cloet: "De eerste symptomen van wat op ons afkomt, worden zichtbaar. Enkele woonzorgcentra en ziekenhuizen sluiten nu al afdelingen door een gebrek aan medewerkers. De spoedafdelingen in ziekenhuizen worden overrompeld. De vraag naar geestelijke gezondheidszorg blijft stijgen. Meer en meer huisartsen nemen geen nieuwe patiënten meer aan. Dus ja, we maken ons zorgen. Vooral omdat een plan van aanpak ontbreekt."
Koen Michiels: "Ik had net een overleg in Vitaz in Sint-Niklaas. In het ziekenhuis verblijven op dit moment 55 patiënten op de geriatrie die er niet meer thuishoren. Ze zijn medisch ‘afgewerkt’, maar kunnen niet terug naar huis of we vinden geen plaats in een woonzorgcentrum. We moeten dringend de schotten tussen voorzieningen en sectoren weghalen. We zijn ons aan het vastrijden."
Cloet: "Hoe vaak zien we niet pingpong tussen spoedgevallendienst en huisartsenwachtposten? Daar heeft de patiënt geen baat bij. Waarom organiseren we de acute en spoedeisende zorg niet samen? Over de lijnen heen, jawel. Met één toegangspoort en gedeelde digitale systemen. Dat zou de kwaliteit van de zorg ten goede komen en we zouden de bestaande infrastructuur en het menselijk kapitaal optimaal kunnen inzetten."
Michiels: "We zijn het ondertussen gewoon dat we drie maanden moeten wachten voor we met onze wagen naar de garage kunnen voor de carrosserie. En we begrijpen dat restaurants in het weekend sluiten omdat ze geen personeel vinden. Maar wat met de gezondheidszorg? Het aanbod zou moeten stijgen met de noden van de vergrijzing, maar we moeten noodgedwongen afbouwen. Eén zaligmakende oplossing bestaat niet. Het wordt een en-en-verhaal."
Cloet: "We moeten keuzes maken. Wie kan nog in een woonzorgcentrum verblijven? Welke bewoners verplaatsen we nog naar het ziekenhuis in de laatste levensfase? Een maatschappelijk debat dringt zich op. Het prestatiegedreven systeem is niet meer houdbaar, omdat het samenwerking in de weg staat. Kijk ook hoe strikt de gezondheidsberoepen nog altijd gedefinieerd zijn, waardoor de schaarse verpleegkundigen dingen moeten doen die ook anderen kunnen maar niet mogen."
Woonzorgcentra: expertise binnenhalen
Michiels: "Geriatrische expertise kan vanuit het ziekenhuis binnengebracht worden in woonzorgcentra, zodat patiënten niet overgebracht moeten worden."
Cloet: "Ook de samenwerking met de huisartsenkringen moeten we aanhalen voor een sterkere medische functie in het woonzorgcentrum. In sommige woonzorgcentra gaan tot 80 verschillende huisartsen langs bij hun patiënten. Is dat efficiënt? Terwijl we kampen met een huisartsentekort? Geef meer bevoegdheden aan de CRA (coördinerend en raadgevend arts, nvdr.), met een grote betrokkenheid van de huisartsenkringen."
Michiels: "Zowel voor ziekenhuizen als voor woonzorgcentra was er vroeger een solide subsidieregeling vanuit de overheid én een bankwaarborg. Dat VIPA-systeem is enkele jaren geleden veranderd. Het risico ligt nu voor een groot deel bij de bouwende voorziening. Dat maakt hen erg kwetsbaar."
Cloet: "Steeds meer banken staan weigerachtig om woonzorgcentra leningen toe te kennen. Het risico is te groot. Het bouwen van een woonzorgcentrum werd vroeger voor 60% gesubsidieerd, vandaag is dat nog 28%. We kaarten dat aan bij het VIPA en bij de bevoegde minister, maar we zien weinig beweging. En zo komt het dat bouwprojecten die dringend nodig zijn, zelfs om aan de erkenningsnormen te blijven voldoen, uitgesteld worden. Voor de ziekenhuizen is het een gelijkaardig verhaal."
Cloet: "Wij huldigen het principe ‘bekwaam is bevoegd’. Als je vaardigheden goed aanleert en inoefent op de werkvloer, moet je die ook mogen toepassen, al heb je niet het juiste diploma. We hebben meer flexibiliteit nodig. Verder moeten we het nacht- en het weekendwerk beter belonen. Als derde punt willen we de commercialisering van zorgberoepen aanpakken. Ik heb het dan over projectmedewerkers, interims en zelfstandige statuten die hogere lonen afdwingen en zo het systeem destabiliseren. Hier moet dringend paal en perk aan worden gesteld. Ten slotte moeten we iets doen aan de toenemende agressie tegenover hulpverleners."
