In 2015 bestaat de masteropleiding verpleegkunde en vroedkunde van de Universiteit Antwerpen tien jaar. Naar aanleiding daarvan vindt van 4 tot 6 februari het congres CARE4 plaats. “Het programma richt zich niet alleen tot verpleeg- en vroedkundigen, maar ook tot een hele reeks andere zorgverleners, onder wie artsen”, geeft hoofdorganisator Peter Van Bogaert aan.

De Universiteit Antwerpen is één van de drie universiteiten die in Vlaanderen een masteropleiding verpleegkunde en vroedkunde organiseren. De ingeschrevenen zijn in Antwerpen vooral werkstudenten, die binnen de opleiding gelegenheid krijgen om zich toe te spitsen op hun persoonlijke interessedomeinen. Het curriculum biedt aldus een structuur, maar laat ruimte voor eigen initiatief. “Masters in de verpleegkunde en vroedkunde studeren af met een gepersonaliseerd portfolio dat ze in overleg met ons bepaald hebben”, zegt Peter Van Bogaert, die de studierichting coördineert samen met Bart Van Rompaey. “Ze leren hoe ze de verpleeg- en vroedkundige een duidelijke positie kunnen geven binnen het zorgsysteem. En hoe ze deze positie kunnen ondersteunen met een omkadering op academisch niveau.” De richting bestaat uit vier deeldomeinen: management en innovatie, klinische vorming, wetenschappelijk onderzoek en academische vorming.

Van onderwijs tot onderzoek

Tijdens de eerste werkjaren heeft de vakgroep verpleegkunde en vroedkunde van de Universiteit Antwerpen zich vooral toegespitst op het ontwikkelen van een robuust curriculum voor de masteropleiding, wat in 2007 een gunstig visitatierapport opleverde. Maar intussen is ook het onderzoek er flink op gang gekomen, in de gestalte van het Centre for Research and Innovation of Care (CRIC). De opdracht van het CRIC is om de verpleegkundige en de vroedkundige binnen de zorg te positioneren via vernieuwende denkpistes. Er wordt gezocht naar de juiste manier om hiervoor het personeel in te zetten, alsook naar het meest doeltreffende gebruik van materiële en financiële middelen.

Met weldra tien kaarsjes op de taart mikken de Antwerpenaren hoger. “We hebben het congres CARE4 opgezet om een netwerk te kunnen vormen met andere onderzoekers, niet alleen binnen onze universiteit, maar ook in de rest van het land en internationaal”, aldus Peter Van Bogaert.

Vier sporen in CARE4

Het programma van CARE4 is opgebouwd rond vier sporen, die de belangrijkste onderzoekslijnen van CRIC weerspiegelen. Eén daarvan kijkt naar de veranderende rol van de verpleegkundige en de vroedkundige in het zorgsysteem. Tijdens de dertig jaar dat Peter Van Bogaert als verpleegkundige aan de slag is, heeft hij de rol van de verpleeg- en de vroedkundige grondig zien veranderen: “We kunnen ons beroep niet meer op de ‘klassieke’ manier uitoefenen. De complexiteit van de zorg vergt een interdisciplinaire samenwerking, waarbij de capaciteit van de verschillende professionele groepen maximaal moet worden benut om de beste zorg te leveren tegen de beste prijs. Dat kan alleen als iedere professionele groep zich ten volle ontplooit.”

Een tweede onderzoekslijn focust op de context waarin de verpleegkundige en de vroedkundige functioneren. Hoe is de zorg georganiseerd? Hoe kunnen de zorgverleners zich professioneel ontwikkelen? En welke outcome levert dit op? Deze laatste vraag doelt onder andere op patiëntveiligheid, met zijn talrijke facetten. Het derde en vierde aandachtspunt binnen onderzoeksgroep CRIC zijn chronische zorg – met daaraan gekoppeld de kwetsbare oudere – en ten slotte het specifieke statuut van de vroedkundige. “Met ons onderzoeksprogramma in de vroedkunde beogen we de rol van de vroedkundige te positioneren ten opzichte van de meer gemedicaliseerde benadering in het pre-, peri- en postnatale stadium”, zegt Peter Van Bogaert.

Voor ieder van deze vier sporen in het programma van CARE4 komen keynote speakers aan het woord om hun uitgebreide ervaring ter zake toe te lichten. Ongetwijfeld zullen ze niet alleen verpleegkundigen en vroedkundigen kunnen boeien, maar ook arbeidspsychologen, beleidslui uit de zorgsector en artsen. Alle thema’s worden transmuraal behandeld.