Zowel de rol van de ambulante apotheker om de hoek als die van de ziekenhuisapotheker zijn aan versterking toe, vindt de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België (KAGB). En ze waarschuwt voor de online-apotheken die beter gecontroleerd moeten worden.

De officina-apotheker en zijn competenties als geneesmiddelenexpert maken van hem het directe aanspreekpunt voor de individuele patiënt als het om medicijngebruik gaat. Vooral polyfarmaciepatiënten verdienen zijn aandacht. De KAGB wil zijn competenties beter inzetten door hem formeel verantwoordelijk te stellen voor het farmaceutische advies. Dit bestaat enerzijds

• uit de begeleiding van de patiënt zodat hij zijn geneesmiddelen correct gebruikt en
• anderzijds uit de medicatiebewaking, namelijk het opsporen, en oplossen in samenwerking met andere zorgverleners, van problemen in verband met het geneesmiddelengebruik.

Het gebruik van een helder medicatieschema, dat regelmatig nagekeken en bijgesteld wordt in samenspraak met de huisarts en de patiënt, is hierbij een minimaal vertrekpunt met gunstige effecten op de behandeling. De invoering van het concept “huisapotheker” - dat bij sommige huisartsen nogal gevoelig ligt, n.v.d.r.) is volgens de Academie een belangrijke stap in de goede richting en mag zelfs verder worden uitgebouwd omdat het ook gunstig zou zijn voor de therapietrouw.

Kwaliteitsvolle verplichte permanente vorming evenals een verdienmodel dat officina-apothekers in staat stelt om optimale farmaceutische zorg te blijven leveren, zijn een must. 

Minder positief is de KAGB over de online apotheken. De onbeperkte en onvoldoende gereglementeerde verkoop van voorschriftvrije geneesmiddelen via het internet is onveilig en ontzegt de patiënt de noodzakelijke farmaceutische zorg. Bijgevolg bevelen de Academies een grondige evaluatie aan van de huidige regelgeving, evenals de invoering van een gepast controlemechanisme.

Ziekenhuisapotheker

Wat de ziekenhuisapotheker betreft, is een belangrijke rol weggelegd in het voorkomen van medische fouten door verkeerd geneesmiddelgebruik in het ziekenhuis. Hij beïnvloedt dus rechtstreeks de veiligheid van de patiënt.Verschillende studies wijzen erop dat geneesmiddelen een belangrijke oorzaak van fouten vormen. Gegevens uit Belgische ziekenhuizen tonen bijvoorbeeld aan dat 26% van de transfers naar een hoger zorgniveau te wijten is aan een in hoge mate vermijdbare ongewenste gebeurtenis (1), en dat iatrogene medicatiegebeurtenissen in bijna één hospitalisatie op vijf voorkomen (2).

De KAGB stelt tal van verbeteringen voor in hun takenpakket. Zeker als het gaat om patiënten met een hoog risico op iatrogene gebeurtenissen is de zogenaamde frontoffice-activiteit (aan het bed van de patiënt) minstens even belangrijk als de klassieke backoffice activiteit, gericht op de geneesmiddelen. In het evoluerende Belgische zorglandschap maakt de ziekenhuisapotheker deel uit van het multidisciplinaire team van artsen en andere zorgverstrekkers dat de patiënt in het ziekenhuis omringt en begeleidt. Een efficiënte klinische farmacie vereist een betere toegankelijkheid van elektronische gegevens, ook vanuit andere ziekenhuizen en de eerstelijnszorg.

De Academie wijst voorts op de ontoereikende structurele financiering van de klinische farmacie in de Belgische ziekenhuizen (ongeveer 20 keer lager dan de internationale normen). Ze is niet beschikbaar voor psychiatrische ziekenhuizen. De financiering van onderzoeksprojecten rond de effecten van klinisch-farmaceutische activiteit in ons land is eveneens beperkt.

(1) (Marquet K, Claes N, De Troy E, Kox G, Droogmans M, Schrooten W, Weekers F, Vlayen A, Vandersteen M, Vleugels A. One fourth of unplanned transfers to a higher level of care are associated with a highly preventable adverse event: a patient record review in six Belgian hospitals. Crit Care Med. 2015 May;43(5):1053-61)

(Carnevali L, Krug B, Amant F, Van Pee D, Gérard V, de Béthune X, Spinewine A. Performance of the adverse drug event trigger tool and the global trigger tool for identifying adverse drug events: experience in a Belgian hospital. Ann Pharmacother. 2013 Nov;47(11):1414-9).

Link naar volledige advies: http://www.academiegeneeskunde.be/adviezen