"Met 27 beslissen is veel complexer dan alleen beslissen. Het vergt veel dialoog en overtuigingskracht. Maar de aanpak is grotendeels gemeenschappelijk." In de aanloop naar een nieuwe videoconferentie met de staatshoofden en regeringsleiders over de coronacrisis heeft Europees Raadsvoorzitter Charles Michel dinsdagochtend op de Franse radiozender France inter de Europese aanpak verdedigd.
Zeven dagen na een eerste videoconferentie hebben alle nationale regeringen intussen verregaande maatregelen genomen om de verspreiding van het coronavirus in te dijken. Te laat, in vergelijking met bijvoorbeeld Aziatische landen? "Naarmate de wetenschappelijke informatie bij de regeringsleiders belandde, zijn er maatregelen genomen. We beseffen goed dat we op onbekend terrein zijn en dat we de maatregelen permanent moesten aanpassen", legde Michel uit.
De leiders buigen zich dinsdag onder meer over het voorstel voor een tijdelijk verbod op niet-essentiële reizen naar de EU. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen stelde maandag voor om de grenzen van de EU-lidstaten en geassocieerde Schengenlanden als Noorwegen en Zwitserland voor dertig dagen te sluiten voor derdelanders. Er zijn wel een aantal uitzonderingen voorzien, onder meer voor mensen met een verblijfsvergunning van lange duur, familieleden van EU-burgers, diplomaten, medisch personeel en transporteurs van goederen.
Een woordvoerder van de Commissie stipte dinsdag aan dat het om een mededeling gaat waarin de leiders wordt gevraagd om die maatregel op nationaal grondgebied te nemen. "Vanuit wettelijk oogpunt spreken we over een gecoördineerde reeks van nationale beslissingen", lichtte hij toe. "We hebben nood aan een snelle beslissing. Het nationale niveau lijkt het meest doeltreffende om dit soort beslissingen te nemen", voegde de zegsman toe.
Intussen heeft een aantal lidstaten de interne grenzen reeds afgesloten. Michel en Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen proberen een aantal spelregels af te spreken om het vrije verkeer van goederen en medisch materiaal te garanderen. "We staan in contact met alle lidstaten om zo veel mogelijk te harmoniseren. Met 27 beslissen is veel complexer dan alleen beslissen. Het vergt veel dialoog en overtuigingskracht. Maar de aanpak is grotendeels gemeenschappelijk", betoogde Michel.
Om de grenscontroles met betrekking tot het coronavirus te stroomlijnen, vaardigde de Commissie maandag al richtsnoeren uit, maar het vrije verkeer is niettemin sterk aan banden gelegd. "We bevinden ons in een uitzonderlijke situatie. Het is duidelijk dat er beperkende maatregelen zijn", antwoordde de woordvoerder van de Commissie. De Commissie vraagt wel dat de lidstaten de transit mogelijk maken van onderdanen en ingezetenen van andere lidstaten die terugkeren naar hun thuisland.
De voorbije dagen waren er ook beelden van kilometerslange wachtrijen van vrachtwagens aan de binnengrenzen te zien. "We geloven dat de situatie op bepaalde vlakken beter is geworden", zei een woordvoerder van de Commissie. De Commissie bepleit de invoering van zogenaamde 'green lanes' om het grensoverschrijdende transport van voeding en medisch materiaal te verzekeren. Woensdag bespreekt bevoegd eurocommissaris Adina Valean de praktische uitwerking van de 'green lanes' met de nationale ministers.
Andere agendapunten die tijdens de videoconferentie van de regeringsleiders aangesneden zullen worden: de productie en beschikbaarheid van beschermend materiaal en medische toestellen in heel Europa, het opdrijven van research en de enorme economische fall-out. Die zal grote overheidsuitgaven vergen. De Commissie liet al verstaan dat er "maximale flexibiliteit" zal verleend worden bij het toezicht op nationale begrotingstekorten, die in principe niet meer dan 3 procent van het bbp mogen bedragen. "Dit is een moment om pragmatisch te zijn en blijk te geven van gezond verstand", aldus Michel.
