Sinds enkele jaren heeft het UZ Brussel een 4D CT-scanner met een brede detector én zeer snelle opnametijd die toelaat gedurende meerdere seconden of minuten dynamische opnamen te maken van de bloeddoorstroming in de patiënt. Ingenieur Pieter Boonen, Radiologie departement (UZ Brussel & VUB) en ETRO (VUB & imec),ontwikkelde de nodige protocols om met de 4D-CT-angio tot betrouwbare en kwalitatieve beelden te komen.

Hij toonde aan dat het onderscheid tussen slagaders en aders veel gemakkelijker gemaakt kan worden (omdat bloed eerst aangevoerd wordt door slagaders en pas later afgevoerd wordt door aders). Het protocol werd getest bij diabetesvoetpatiënten, waar nu veel gemakkelijker ontstekingszones met geïnfecteerd weefsel kon worden afgelijnd omdat de doorbloeding lokaal in die regio’s sterk is toegenomen. Dit helpt bij het stellen van een juiste diagnose en behandeling bij deze patiënten. De eerste resultaten werden recent gepubliceerd in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Radiology. 

Met de techniek van de 4D CT-scanner wordt een vierde dimensie toegevoegd aan de klassieke CT-angio-scan, namelijk de tijd. ​ “Op die manier kunnen we dynamische processen visualiseren met een heel groot detail”, zegt prof. Dimitri Aerden, vaatchirurg in het VUB-ziekenhuis UZ Brussel. “De scanner geeft ook functionele informatie, bovenop de klassieke morfologische info. Het gradueel vullen en ledigen van bloedvaten, of het opstapelen van contrastvloeistof kan op die manier in kaart gebracht worden.”

“Dat is voor bloedvatenspecialisten van cruciaal belang, omdat het informatie oplevert over onze bloedtoevoer en -afvoer in weefsels”, zegt Aerden. "Je ziet via welke weg en met welke snelheid bloed terechtkomt in die weefsels.”

De techniek is belangrijk voor onderzoek naar perifeer vaatlijden in de onderste ledematen, een heel frequente aandoening die veroorzaakt wordt door aderverkalking en die kan leiden tot pijn bij het stappen, tot wondjes, necrose of gangreen en zelfs tot lidmaatverlies. Vooral rokers, suikerzieken, en mensen met een te hoge cholesterol of bloeddruk worden er slachtoffer van.

Het huidige onderzoek met publicatie in Radiology betreft de onderbeensslagaders bij een diabetesvoet patiënt, maar het toepassingsgebied is veel ruimer, zo claimen de onderzoekers. “Overal waar stroomsnelheid en debiet doorheen bloedvaten beoordeeld moet worden kan de 4D scan op termijn een meerwaarde betekenen”, zeggen ze. “Het toevoegen van een vierde dimensie aan een bestaand en gevalideerd beeldvormingsonderzoek is echt disruptief te noemen.”

Het onderzoek is een samenwerking tussen de afdelingen Radiologie ​ en Vasculaire Chirurgie van het universitair VUB-ziekenhuis UZ Brussel en ETRO, het departement van Elektronica en Informatica, een imec onderzoeksgroep van de Vrije Universiteit Brussel.