De bekenmaking van het PwC-rapport over de implementatie van value-based healthcare in Belgische ziekenhuizen veroorzaakte een rumoerig debat in de Kamer. Met vragen aan minister Vandenbroucke van Irina De Knop (Open VLD), Dominiek Sneppe (VB), Jan Bertels (Vooruit), Frieda Gijbels (N-VA) en Natalie Eggermont (PVDA-PCB).

Irina De Knop ging meteen frontaal in de aanval over de (te) grote groeinorm: “Uw remedie, die linkse recepten, ze werken niet. De sector vandaag, de studie van PwC, eerder nog het IMF, allemaal hebben ze dezelfde duidelijke conclusie: meer is niet het antwoord. Er wordt hier met groeivoeten gegoocheld: 2, 2,5, 3 %, en dat op 40 miljard per jaar. Het lijkt wel alsof we hier op een voddenmarkt staan te zwaaien met al die percentages. Wel moeten we inzetten op preventie, op efficiëntie, op nieuwe technologie. Dat is niet alleen goed voor de patiënt, maar we kunnen op die manier ook nog eens 5 miljard euro per jaar besparen.”

Van Dominiek Sneppe kreeg de prestatiegeneeskunde een veeg uit de pan: “Dat model zorgt voor een verspilling van middelen en voor een stijging van de kosten. Volgens het rapport van de ziekenhuisdirecteurs gaat het om een verspilling van 16,6 miljard, laat dat even doordringen (…) Wij moeten evolueren naar een resultaatgericht zorgmodel dat zich dus richt op het verbeteren van de patiëntresultaten in plaats van op de kosten voor het bereiken van dit resultaat. Ook de digitalisering van ons zorgsysteem moet veel beter en sneller.”

“Wat bent u van plan met dat rapport? Hoe zult u paal en perk stellen aan de verspilling van 16,6 miljard euro?”

Met een dubbele boodschap kwam Jan Bertels aanzetten. “Ten eerste vroegen de ziekenhuisdirecteurs om te blijven hervormen. Blijven hervormen, mevrouw De Knop. Ten tweede uitten ze terecht hun zorgen over het tekort aan zorgpersoneel. Als we op ziekenhuisbezoek gaan of als we zelf in het ziekenhuis terechtkomen, voelen we dit allemaal aan. (…) De regering met socialisten heeft al maatregelen genomen met het Zorgpersoneelfonds en heeft een sociaal akkoord uitgevoerd. We hebben toen het moeilijk ging maatregelen genomen. Moet we verdergaan? Absoluut.”

Dat Zorgpersoneelsfonds werd bekritiseerd door Frieda Gijbels: “Ik kreeg cijfers van uw kabinet waaruit blijkt dat het Zorgpersoneelfonds helemaal niet heeft gezorgd voor 5.000 extra voltijdse equivalenten, waarvan u steeds beweert dat ze er zijn. Er is zelfs een daling van het aantal verpleegkundigen in de ziekenhuizen ten opzichte van 2019. Bij de zorgkundigen is er slechts een beperkte toename. Hoe komt het dat, terwijl er onder de vivaldiregering meer geld dan ooit naar de zorg ging, de problemen er groter dan ooit zijn?”

Voor Natalie Eggermont moet het budget voor de zorg jaar na jaar stijgen, willen we de vergrijzing het hoofd bieden. “We hebben daarvoor de groeinorm, die vandaag onder vuur ligt. (…) De rechtse partijen raken aan de premies voor nacht- en weekendwerk. Dat is een regelrechte aanval op hardwerkende zorgpersoneelsleden. Zij moeten langer werken voor minder pensioen en meer flexibilisering.”

“Scans volgens behoeften bevolking”

Minister Vandenbroucke noemde het PwC-rapport uitstekend om vervolgens Irina De Knop van antwoord te dienen: “U spreekt over 'linkse recepten'. (…)  Het rapport staat gewoon vol met goede recepten.” “We hebben al geïnvesteerd”, richtte hij zich tot Frieda Gijbels, “ongetwijfeld niet voldoende, maar het Zorgpersoneelfonds heeft gezorgd voor 5.100 extra mensen in de ziekenhuizen, geteld in voltijdse equivalenten. Er was misschien verwarring over cijfers die ik heb gegeven, maar er zijn dus 5.100 extra mensen dankzij dat fonds. Het loon waarmee men vandaag begint te werken als verpleegkundige, zorgkundige of administratief medewerker, is ook aanzienlijk beter dan dat waarmee men vijf jaar geleden begon. Ook in een volgende regering moet er een betekenisvolle investering kunnen gebeuren in een nieuw sociaal akkoord.” Hij verwees naar de  toekomstagenda die onder meer de nadruk legt op de kwaliteit van het werk, de rol van technologie, de digitalisering en de vermindering van onnodige lasten. 

“Er gebeuren te veel CT-scans. Hoe vaak moeten wij dat nog zeggen? We moeten weg van de prestatiegeneeskunde. Dat betekent bijvoorbeeld dat wij, als het gaat over scans, de ziekenhuizen het geld zullen geven dat nodig is op basis van de behoeften van de bevolking. Wij kunnen niet de eindeloze vermenigvuldiging van onderzoeken en prestaties blijven financieren. Is dat links, is dat rechts? Neen, dat is gewoon modern. Wij moeten veel meer financieren op basis van kwaliteit. Dat staat ook in het rapport.”

Maar Vandenbroucke wees ook op wat volgens hem niet in het rapport staat: ”Er is te veel beddenhuis. Wij moeten nadenken over welk aantal bedden nog nodig zal zijn op de lange termijn en hoe wij die bedden meer kunnen inzetten voor mensen die langdurige zorg nodig hebben en minder voor het soort acute zorg waarvoor mensen vandaag nog in een ziekenhuis overnachten. Wij zullen dus ook moeten durven concentreren, ook in het belang van het verpleegkundig personeel.”

De Knop repliceerde dat Vandenbroucke er de afgelopen vijf jaar niet in geslaagd was om te hervormen. “Blijkbaar mag de waarheid niet worden gezegd.”  

Dominiek Sneppe kwam terug op de zogenaamde 16,6 miljard euro verspilling die voor haar vooral in het zuiden van het land te zoeken zijn. Graag wil ik hier een boodschap herhalen die men – hallo N-VA – mee kan nemen naar de onderhandelingen. Stop die verspilling en maak werk van de volledige splitsing van de gezondheidszorg.”

In een rumoerig einde namen kamerleden elkaar op de korrel: Jan Bertels viel Irina De Knop aan omdat haar partij de broodnodige hervorming zou tegenhouden door de begroting te blokkeren. Frieda Gijbels diende Natalie Eggermont van antwoord: “Ik kan u geruststellen. Wij willen niet besparen, maar we vinden wel dat geld goed en verstandig moet worden besteed. (…) Tegelijk zette ze Vandenbroucke op zijn nummer: “Het is heel illustratief dat uw antwoord op mijn vraag naar het aantal extra voltijdse equivalenten in de ziekenhuizen in tegenspraak is met wat u in de pers verkondigt. Ik vind die 5.000 extra voltijdse equivalenten niet terug in uw antwoord op mijn vraag. Daarin is er maar sprake van 1.000 extra zorgkundigen en zelfs van 110 minder verpleegkundigen in de ziekenhuizen.” Aan 

Natalie Eggermont tot slot om Frieda Gijbels repliek te geven: “Het is misschien eens de moeite om het interview van uw collega Francken in Humo te lezen, waarin hij er wél voor pleit om te besparen in de sociale zekerheid om dat geld te kunnen gebruiken voor Defensie. Dat is interessante lectuur.”

> Whitepaper dringt aan op invoering value-based healthcare 2.0