"De hongerstaking is weer achter de rug en het ziet ernaar uit dat het als bij watersnood wachten wordt op de volgende keer. Sommige politici meenden dat hongerstakers gedwongen moesten opgenomen worden maar toppers uit de wereld van medisch recht en medische deontologie floten hen terug."

"De wet rechten van de patiënt was volgens hen van toepassing maar die wet zegt niet alleen dat voor elke behandeling toestemming vereist is van een correct geïnformeerde patiënt maar ook dat de patiënt “vrij“ moet beslissen, wat onder meer wil zeggen vrij van elke externe druk, wat zowel geldt voor het geven van toestemming als voor het weigeren ervan."

"Het ging niet om 400 individuele patiënten zonder papieren maar om 400 kerels die gevolg gaven aan een oproep van USPR (Union des Sans-Papiers pour la Régularisation) om, gesteund door pastors en professoren, als groep in hongerstaking te gaan om bepaalde doelstellingen af te dwingen."

"Een collectieve hongerstaking is een totaal ander fenomeen dan een hongerstaking van een misnoegde enkeling. De groepsdynamiek is bij een collectief gebeuren een bepalende factor met een enorme impact op de wilsbekwaamheid van de participanten die in de loop van het proces best kan evolueren waardoor de beoordeling ervan een uiterst delicate en soms onmogelijke klus wordt."

"Bij het opstarten van de staking zal een bepaald percentage van de deelnemers niet onder dwang van hun omgeving instappen. Maar, eens vertrokken, gaat het engagement naar de organisatie die hen op sleeptouw nam, meespelen, gaat het realiseren van de gewekte verwachtingen bij lotgenoten een drijfveer worden en gaat vooral het samenhorigheidsgevoel en de solidariteit met de collega’s met wie zij samen de strijd begonnen en die zij onder geen beding in de steek willen laten, een immense rol spelen in het voortzetten van wat samen opgestart werd."

"Dat wil helemaal niet zeggen dat de participanten aan een collectieve hongerstaking door interne druk geestesziek geworden zijn maar wel dat hun vrije wil door externe druk veel minder vrij is dan de wil van de ideale mens uit de patiëntenrechtenwet."

"In hoever en vanaf welk moment externe druk bij de participanten aan een collectieve hongerstaking bepalend is voor hun handelen, valt moeilijk uit te maken en om daar enige valabele uitspraak over te kunnen doen, lijkt het noodzakelijk om hen gedurende voldoende lange tijd te onttrekken aan alle contacten met organisaties en personen die in welke richting ook externe druk op hen uitoefenen."

"In de praktijk is dat nauwelijks te realiseren en het is trouwens de vraag of het zinnig is om uit te zoeken welk percentage in de loop van de niet alleen fysieke maar ook mentale uitputtingsslag afhankelijk wordt van de hulp en druk van derden. De kern van de problematiek is niet of voedsel- en drankweigering al dan niet onder externe druk plaatsvindt en of dwangvoeding kan, maar of een collectieve hongerstaking in een democratische samenleving te tolereren is."

"In Knack van 19 juli 2021 stelt Marc Van Bossuyt,  gewezen commissaris-generaal voor de Vluchtelingen en voormalig voorzitter van het Grondwettelijk Hof, dat hongerstaking 'onaanvaardbaar' is. In het interview stelt hij als remedie voor dat 'iedereen vanaf dag één moet zeggen dat niet aan chantage toegegeven wordt'. Het is dan ook de vraag of zulke chantage wettelijk niet te verbieden is."

"Zonder zich daar expliciet over uit te spreken lijkt het voor de hand liggend dat Van Bossuyt collectieve hongerstaking niet als een door de Belgische grondwet gegarandeerd recht ziet zodat enkel dient nagegaan te worden of er internationale door België onderschreven verdragen zijn die dit wel garanderen. Het Europees Sociaal Handvest vindt staken een fundamenteel recht voor werknemers om te strijden voor hun belangen maar dit recht beperkt zich duidelijk tot werknemers. Of dat ook voor illegale werknemers geldt was niet te achterhalen."

"Nochtans zou het voor hongerstaking een verrassend en valabel alternatief zijn als alle illegalen omwille van de uitbuiting die ze continu ondergaan, het werk zouden neerleggen, waardoor de onderbezetting in bepaalde beroepen voor fameuze problemen zou zorgen, die een regering aardig onder druk zou zetten en tot maatregelen zou verplichten om de impact op de economie, als alles bepalende drijfveer, te beperken. Maar voor dit alternatief zal de Union des Sans Papiers pour Régularisation niet te bewegen zijn."

"Zonder kennis van de dossiers en zonder kennis van de complexe wet- en regelgeving ontkomt men nochtans niet aan de indruk dat vooral schrijnende casussen van illegalen die om te overleven aan het werk zijn, aan de basis liggen van de beroering die een hongerstaking wekt."

"Van specialisten in internationaal recht moet men evenmin verwachten dat ze op deze suggestie zullen ingaan die zij als ludiek verticaal zullen klasseren. Zij zullen zich verlustigen in eindeloze discussies over de toepassing van artikel 2 van het EVRM handelend over de bescherming van het leven door de wet en artikel 8 dat het heeft over het recht op respect voor het privéleven waaraan wel mag geraakt worden onder meer in het belang van de gezondheid."

"Bij het tot stand komen van de uitzonderingen op dit respect heeft geen kat gedacht aan het ondermijnen van de fysieke en mentale gezondheid door hongerstaking, maar voorstanders zullen dit blijven verdedigen daar het extreem gevolg van voedsel- en drankweigering volgens hen zelfdoding is ,wat als een fundamenteel recht aanvaard wordt."

"De eindeloosheid en uitzichtloosheid van deze discussie ligt voor de hand zodat het handiger en verstandiger is om een wet te bedenken die hulp bij hongerstaking aan bepaalde regels onderwerpt."

"Nederland kent een wet die hulp bij zelfdoding reglementeert en onder meer zegt dat hij die een ander tot zelfdoding aanzet, hem daarbij behulpzaam is of hem de middelen daartoe verstrekt, indien de zelfdoding volgt, gestraft wordt met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaar of een geldboete van de vierde categorie. Over de zelfdoding zelf wordt geen woord gezegd waaruit besloten wordt dat zij niet strafbaar is."

"Naar analogie zou men kunnen zwijgen over hongerstaking en alleen bij wet bepalen dat aanzetten tot hongerstaking bij wet verboden is en dat hulp verlenen onder welke vorm ook tot zware straffen leidt. Op deze wijze zou men op een galante manier voorkomen dat om de zoveel jaar eindeloze discussies over gedwongen opname van hongerstakers plaatsvinden en zou men vooral voorkomen dat hongerstakers mateloos en uitzichtloos lijden daar hun actie zelden of nooit tot iets leidt en zij eerder stakkers dan stakers zijn."

Ivo Uyttendaele, gewezen ondervoorzitter Orde der Artsen, auteur De Wetstrijd (Garant 2019).

> "Hongerstakers kun je niet zomaar gedwongen behandelen"