Op het forum '75 jaar Sociale Zekerheid, de Sociale Zekerheid van de toekomst' pleitte Professor Bea Cantillon met zeven onderbouwde argumenten voor een sociale staat die meer herverdeelt.Prof. Cantillon komt ook spreken op de Staten-Generaal van de Geestelijke Gezondheidszorg volgende week in Antwerpen. Dan zal ze het hebben over de financiële drempels van patiënten.
1. België, neem Nederland als voorbeeld
In Nederland ligt het aandeel van de overheidsuitgaven voor 20% van de armste gezinnen op 35%. In België is dat slechts 29%. Nederland geeft globaal ook minder uit. Blijkbaar beheren onze noorderburen de socio-economische transitie en de overheidsuitgaven intelligenter: een meer progressieve sociale staat (herverdelend), nog steeds ondersteund door een brede middenklasse, is dus mogelijk.
2. Welbegrepen eigenbelang
Armoede en sociale uitsluiting gaan vaak hand in hand met ziekte, zwakke schoolprestaties, slechte levenskeuzes, wantrouwen, psychologische problemen, criminaliteit, etc. Armoede is daarom gevaarlijk voor de samenleving als geheel. Zelfs meer dan de ongelijkheid zelf kan het ontstaan van een werkloze en versplinterde klasse kwaadaardige krachten in het leven roepen. Daarom komt een meer progressieve sociale staat iedereen ten goede.
3. De nieuwe economie heeft de verzorgingsstaat nodig
Het wordt vaak vergeten, maar de sociale staat vervult een dubbele sociale en economische Zo is een flink deel van de technologische innovatie die ten grondslag ligt aan de ontwikkeling van de iPhone gefinancierd werd door de Amerikaanse staat, niet alleen door NASA, maar ook door O&O. De innovatierisico's worden dus ‘gesocialiseerd’, de voordelen geprivatiseerd. Focus op talentontwikkeling en een efficiënter schoolsysteem is meer dan ooit een economische noodzaak. Met dus meer herverdelingsinspanningen.
4. Nieuwe banen kunnen 'gemeenschapsgevoel’ versterken
De opkomst van een werklozenklasse dwingt ons om de solidariteit heruit te vinden. We worstelen met een tekort aan verpleegkundigen, en ook beroepen uitgeoefend door laagopgeleiden zoals opzichters. Ook in onze scholen vinden we een groep kinderen die meer zorg nodig hebben, meer tijd, meer aandacht. Waarom daarvoor niet meer personeel aannemen? Waarom hebben we overvolle kleuterklassen, te weinig opzichters en te weinig mensen om ouderen te helpen? De middelen zijn er. En wij hebben de tijd.
5. Europese waarden en instellingen
De Europese waarden van gelijkheid, broederschap en vrijheid worden breed gedeeld. Maar de strijd tegen een nieuwe golf van ongelijkheid kunnen we niet langer uitsluitend op nationaal niveau aanpakken.
6. Tegenkrachten
Het is geen toeval dat in landen waar het sociaal overleg sterk staat, de ongelijkheden het zwakst zijn. De verzwakking van deze dialoog - ook bij ons - is gerelateerd aan globalisering, technologisering, individualisering, het verdwijnen van grote ondernemingen, diversificatie van werknemersbelangen en internationalisering van bedrijven. Vandaar het belang om nieuwe sociale-overlegmodellen te scheppen en ook kleine lokale initiatieven te stimuleren als nieuwe tegenkracht. Dat brengt me bij de zevende boodschap van hoop:
7. Sociale innovatie
Overal ontstaan ontelbare nieuwe vormen van solidariteit. Sociale actie draagt letterlijk bij aan "hongerigen voeden, dorstigen laven, vreemdelingen integreren, naakten kleden, zieken verzorgen en de gevangenen bezoeken".
Een echte sociale staat moet er zijn voor iedereen, niet alleen voor de armen. Niettemin moet de sociale staat zich allereerst op hen focussen. De ethische basis ervan berust op de versterking van de waardigheid en voldoening van iedereen, vooral waar die het meest lijkt bedreigd. De kwaliteit van de sociale staat wordt uiteindelijk gemeten aan de manier waarop deze zorg ten goede komt aan wie die het meest nodig heeft.
Naar de voordracht van Bea Cantillon, Professor Sociaal Beleid en directeur van het centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck, op het forum ‘Sociale Zekerheid van de toekomst’ (28 februari 2019)
Bea Cantillon komt op de Staten-Generaal van de Geestelijke Gezondheidszorg (14 maart) ook spreken over de financiële drempels van patiënten. Meer info, Staten-Generaal Geestelijke Gezondheidszorg, Antwerpen, zie site.
