Premier Boris Johnson heeft aangekondigd dat hij ontslag zal nemen. Dat ontslag was door de immense druk en de regen aan ontslagen van regeringsmedewerkers zo goed als onvermijdelijk geworden.

De Britse premier Boris Johnson lijkt dan toch op weg naar de uitgang. Volgens verschillende media zou het 58-jarige enfant terrible van de Britse politiek zijn ontslag aankondigen als leider van de Conservatieve Partij en in oktober ook opstappen als eerste minister, al is het nog niet duidelijk of hij nog zolang kan aanblijven nu tientallen belangrijke en minder belangrijke ministers en staatssecretarissen uit zijn regering ontslag hebben genomen uit onvrede met zijn leiderschap. Zeggen dat met Johnson als eerste minister de controverse nooit ver weg was, lijkt een understatement.

Een vierde minister uit de regering van de Britse premier Boris Johnson nam vandaag nog ontslag. Het gaat om Brandon Lewis, minister voor Noord-Ierland.

Eerder hadden al minister van Volksgezondheid Sajid Javid, minister van Financiën Rishi Sunak en minister voor Wales Simon Hart ontslag genomen.

"Een behoorlijke en verantwoordelijke regering steunt op eerlijkheid, integriteit en wederzijds respect - het is een zaak van diepe persoonlijke droefheid voor mij dat ik de regering moet verlaten omdat ik niet langer geloof dat die waarden worden verdedigd", schrijft Lewis in zijn ontslagbrief gericht aan Johnson die op Twitter verscheen.

Lewis gold als ultraloyaal aan Johnson. Hij schaarde zich volgens mediaberichten achter een delegatie van regeringsleden die Johnson woensdagavond hadden opgeroepen om af te treden. De premier wees die oproep af.

En ook onderminister van Financiën Helen Whately heeft intussen haar ontslag ingediend.

BoJo verloor sinds dinsdagavond al bijna 50 regeringsleden en -medewerkers.

Portret

Boris Johnson, of Alexander Boris de Pfeffel Johnson, werd in juni 1964 geboren in Manhattan, New York. Johnson heeft daardoor zowel de Amerikaanse als de Britse nationaliteit. Zijn vader is econoom , zijn grootvader langs vaderskant had Turkse roots en de familie-Johnson heeft ook Franse, Russische en Joodse wortels. "A one-man melting pot", beschreef hij zichzelf ooit aan een journalist van The Guardian. 'BoJo' woonde zelfs kort in het Brusselse Elsene, toen zijn vader Europees parlementslid was. Johnson liep school aan het beroemde Eton College, de kweekvijver voor latere Britse ministers en premiers. Zijn universitaire opleiding volgde hij aan Oxford.

De latere Conservatieve brulboei begint zijn carrière in de journalistiek. In 1987 gaat Johnson aan de slag bij de gerenommeerde krant The Times. Nadat hij daar wordt ontslagen omdat hij een uitgevonden quote in een stuk had gezet, trekt hij naar The Daily Telegraph. Daar wordt hij correspondent bij wat dan nog de Europese Gemeenschap heet. In 1994 begint hij als politiek columnist bij The Spectator, in 1999 wordt hij er hoofdredacteur.

Zijn eerste stappen in de politiek vallen tegen. In 1997 is Johnson de Conservatieve kandidaat voor het kiesdistrict Clwyd South, maar de tegenkandidaat van Labour haalt het met gemak. Johnson verschijnt daarna wel vaker in de media. Zijn gevatte opmerkingen en typisch Britse humor maken van hem een gegeerde gast in talkshows en debatten. In 2001 lukt het hem wel om in het parlement te geraken, vanuit de kieskring Henley-on-Thames. In 2005 wordt hij - ondanks een resem schandalen gaande van een aangebrande column over het Hillsborough-drama tot een vermeende affaire met een journaliste - herverkozen. In 2008 wordt hij burgemeester van Londen, wat hij uiteindelijk tot 2016 zal blijven.

De incidenten en schandalen blijven zich intussen opstapelen. Een greep uit het aanbod: in de eerste weken van zijn burgemeesterschap in Londen komt hij te laat voor twee belangrijke vergaderingen, na drie weken vertrekt hij al op vakantie naar Turkije. In de zomer van 2008 woont hij de slotceremonie van de Olympische Spelen in Peking bij, en beledigt de Chinezen door zijn hemd niet helemaal tot boven dicht te knopen. En tijdens zijn ambtstermijn in Londen blijft Johnson columnist om zijn burgemeestersloon van 140.000 pond aan te dikken met een extra 250.000 pond per jaar. Op de BBC noemt hij dat een "bijkomstigheidje". De pers smult ook van zijn turbulente privéleven. Johnson is drie keer getrouwd en zou naast twee kinderen bij zijn huidige derde echtgenote Carrie Sym onds en vier bij zijn tweede vrouw Marina Wheeler ook een buitenechtelijke dochter hebben met een minnares.

In 2016 neemt Johnson afstand van de Londense sjerp, nadat hij in 2015 opnieuw in het Lagerhuis is gaan zetelen. Hij stort zich op de brexit en wordt de leider van het leave-kamp, waarmee hij lijnrecht tegenover zijn voormalige studiegenoot premier David Cameron komt te staan. De Britten kiezen er in juni 2016 in een referendum voor om de EU te verlaten, Cameron gooit de handdoek in de ring en Johnson stelt zich kandidaat om hem op te volgen, maar zal zich uiteindelijk terugtrekken. Theresa May wordt premier, Boris Johnson wordt haar minister van Buitenlandse Zaken. In de zomer van 2018 neemt hij ontslag, omdat hij het niet eens is met Mays brexitstrategie.

Drie jaar later waagt Johnson een nieuwe poging om premier van Groot-Brittannië te worden, dit keer met meer succes. Voor veel Conservatieven is hij intussen hét boegbeeld van de brexit geworden en de enige hoop om de partij te verenigen.

De notoir antidiplomatieke Johnson begint daarna aan een queeste om de brexitdeal van Theresa May te heronderhandelen. Hij houdt er daarbij een heel andere stijl op na dan zijn voorganger. Optimisme is het sleutelwoord. Nadat hij het deksel een paar keer op de neus heeft gekregen, kan hij in oktober 2019 tegen de verwachtingen in een nieuwe deal sluiten met de EU, al is er wel opnieuw uitstel van de brexit nodig tot 31 januari 2020. Hij krijgt zijn akkoord daarna - weliswaar met enige moeite - door zijn parlement.

Premier Boris Johnson duwt ook vervroegde verkiezingen door. De Tories hebben op dat moment nog altijd geen meerderheid in het parlement, een erfenis van een totaal mislukte gok van Theresa May, en hebben de wind in de zeilen. De verkiezingen van 12 december 2019 draaien uit op een klinkende overwinning voor de Conservatieven en Johnson en co. kunnen voortaan bogen op een ruime meerderheid in het House of Commons. Die 'general elections' bevestigen het imago van Johnson als volbloed campaigner die weet hoe hij verkiezingen moet winnen.

Zoals gepland stappen de Britten op 31 januari 2020 uit de Europese Unie. Er komt wel nog een overgangsperiode, waarin het Verenigd Koninkrijk nog even deel blijft uitmaken van de Europese douane-unie en de eengemaakte markt. Aan die transitieperiode komt op 31 december 2020 onherroepelijk een einde en slaat het VK definitief de deur van de Unie achter zich dicht.

Intussen is Europa evenwel in de greep geraakt van het coronavirus. De Britse premier zet de bevolking pas laat in lockdown en neemt ook persoonlijk weinig maatregelen. Eind maart raakt bekend dat hij zelf besmet is geraakt met het coronavirus. Hij verblijft tien dagen in quarantaine in zijn appartement in Downing Street, maar moet op 5 april uiteindelijk naar het Londense St Thomas' Hospital worden afgevoerd met aanhoudende symptomen. 's Anderendaags belandt Johnson op intensieve zorgen. Wanneer hij later uit het ziekenhuis ontslagen wordt, zegt Johnson dat zijn toestand "beide kanten uit had kunnen gaan".

Eind 2020 boekt Johnson zijn wellicht grootste internationale succes als premier. Het Verenigd Koninkrijk wordt op 8 december het eerste land ter wereld dat zijn vaccinatiecampagne tegen COVID-19 start en boekt snel vooruitgang bij het toedienen van de eerste dosis van het vaccin. Het leidt in de Europese Unie tot gefrustreerde reacties over de vermeende trage uitrol van de campagnes op het vasteland.

De coronacrisis zorgt echter voor de nodige politieke heisa in het VK - zij het met enige vertraging. Zo getuigt Johnsons voormalige adviseur Dominic Cummings in het voorjaar van 2021 dat de regering te laat in actie is geschoten en fouten heeft gemaakt die aan tienduizenden Britten het leven zouden hebben gekost. Cummings zal later ook beweren dat er in de tuin van Johnsons ambtswoning feestjes plaatsvonden terwijl in het hele land een lockdown van kracht was.

Tijdens de coronacrisis blijkt Downing Street 10 inderdaad het toneel geweest te zijn van verschillende verboden feestjes en drinkavonden. Het komt Johnson als de eerste premier in de Britse geschiedenis op een veroordeling en een boete te staan, in dit geval omdat hij dus de coronaregels met de voeten trad. Hij excuseert zich voor zijn misstap, maar zegt dat 'partygate' voor hem geen reden tot ontslag is.

Ook voor zijn houding in de zaak rond Owen Paterson moet Johnson door het stof. De partijgenoot van de premier wordt gestraft voor het overtreden van de regels rond lobbying, maar Johnson blijkt die sancties te hebben willen tegenhouden. Dat was "een grote fout", geeft hij eind 2021 in het parlement toe. Na het ontslag van Paterson als parlementslid gaat zijn zetel bij een tussentijdse verkiezing over op een kandidaat van de Liberaal-Democraten.

De energie- en koopkrachtcrisis slaat intussen keihard toe. In september 2021 is de imagoschade groot wanneer over het hele land mensen het vertrouwen in de brandstofbevoorrading verliezen en er lange wachtrijen aan de tankstations ontstaan. In mei 2022 klimt de inflatie in het VK tot boven de 9 procent - volgens de Bank of England zullen de prijsstijgingen blijven klimmen tot meer dan 11 procent. Voor de barre economische omstandigheden wijzen veel analisten naar de brexit, die de relaties met de EU - nog altijd veruit de grootste handelspartner van het VK - ernstig bemoeilijkt heeft. Onder leiding van Johnson probeert de regering een heronderhandeling van het zogenaamde Noord-Ierse protocol te forceren, maar de EU is onverbiddellijk. Een aanpassing van de handelsafspraken kan perfect binnen het kader van het bestaande protocol, luidt het. Het spoort de regering ertoe aan plannen te presenteren om eenzijdig het protocol te verbreken, wat voor afwijzende reacties zorgt tot in het Witte Huis toe.