De vraag naar palliatieve zorg groeit en omvat een breed scala aan situaties. Om aan de behoeften en voorkeuren van patiënten te voldoen, stelt het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) een uitbreiding en diversifiëring van het aanbod voor. Een eerste studie evalueerde behoeften en financiering, terwijl de tweede, hier besproken, voorstellen doet voor versterking en aanvulling van bestaande diensten.

Respect voor patiëntvoorkeuren en diversiteit in zorgsituaties

Respect van voorkeuren voor het levenseinde is een ethische plicht, maar niet altijd eenvoudig door de medische en sociale beperkingen. Bijvoorbeeld: sommige patiënten willen thuis sterven maar vereisen gespecialiseerde zorg; anderen zijn geïsoleerd en hebben continu toezicht nodig. De huidige zorgpijlers (zoals thuiszorg, gespecialiseerde ziekenhuisafdelingen, en tweedelijnsteams) bieden niet altijd een passend antwoord. Innovatieve projecten vanuit het werkveld tonen potentie, maar vragen structurele en financiële ondersteuning.

Versterking van palliatieve zorg buiten ziekenhuizen

Het KCE bekeek het aanbod, literatuur en buitenlandse voorbeelden, en stelde een model voor dat integraal zorg omvat. Hierbij ligt de nadruk op diversificatie van gemeenschapszorg om ziekenhuisopnames te vermijden. Voorgestelde initiatieven omvatten:

• Niet-medische residentiële diensten met opgeleide vrijwilligers voor dagelijkse activiteiten formaliteiten, enzovoorts.
• Medische residentiële diensten met gespecialiseerde verpleegkundigen.
• Thuishospitalisatie en dagziekenhuizen voor palliatieve zorg.
• Transmurale consultaties voor toegang tot ziekenhuisexpertise.

Daarnaast is het essentieel om mantelzorgers en naasten beter te ondersteunen en overbelasting te voorkomen.

Nood aan versterking, opleiding en informatie

Nieuwe diensten opzetten vereist aanzienlijke financiële, personeels- en structurele investeringen. Prioriteiten moeten regionaal en lokaal worden bepaald, met oog op lopende hervormingen. Naast de uitbreiding van het aanbod moeten bestaande diensten beter benut worden. Investeringen in training en bewustwording bij professionals, vrijwilligers, patiënten en families plus mantelzorgers zijn cruciaal. Daarom beveelt het KCE aan om:

• In ziekenhuizen de mobiele palliatieve supportteams en Sp4-bedden te versterken.
• Buiten ziekenhuizen palliatieve dagcentra, multidisciplinaire begeleidingsteams en referentieverpleegkundigen in woonzorgcentra uit te breiden.