Op basis van de jaarrekeningen van de Vlaamse algemene ziekenhuizen uit 2021 lijstte De Tijd deze instellingen op volgens hun courante winst. Uiteraard speelden de overheidsvoorschotten daarbij een rol en is de eindafrekening daarvoor nog niet gemaakt. Die volgt pas in 2023. Deze rangschikking zegt ook niets over het eigen vermogen of de solvabiliteit van de AZ's. De top-25.

Over het algemeen doen de Vlaamse ziekenhuizen het nog behoorlijk.

Bron: De Tijd

Na deze top-25 volgen nog 15 ziekenhuizen met (zeer) lichte winst en weinig ruimte om te investeren. Achteraan het peloton bengelen zeven ziekenhuizen die ofwel break-even draaien of licht verlies lijden. Met helemaal onderaan AZ Sint-Jan Brugge-Oostende. Een en ander kan niet los gezien worden van de netwerkvorming die bij sommige ziekenhuizen duidelijk verder staat dan bij andere. Niet toevallig zijn ZNA-GZA koplopers. AZ Sint-Jan Brugge-Oostende zit op dat vlak in zwaar weer.

Opvallend ook is dat de koplopers zich hoofdzakelijk situeren aan de Nederlandse grens. Omgekeerd zien we dat in het zuiden van het land de verliezen veel hoger oplopen. Experts verklaren dat onder meer door te wijzen op grote infrastructurele investeringen die zich in het zuiden net voordoen op het moment dat de crisis toesloeg, daar waar die beweging in Vlaanderen grotendeels achter de rug lag op dat moment en de Vlaamse AZ's dus beter gewapend waren om ze het hoofd te bieden.

Brussel: "Winst is niet het doel"

De analyse van De Tijd leert dat het AZ Oudenaarde relatief het diepst in het rood zit (verliesmarge van 1%), wat eigenlijk nog meevalt in vergelijking met de zwaarste verliezer langs Franstalige kant: het Institut Jules Bordet (-6,6%). Nog andere Brusselse ziekenhuizen (Koningin Fabiola, Brugmann) doen het allesbehalve fantastisch. 

De Brusselse Bvas-voorzitter, dr. Bejjani, reageert op het MAHA-rapport en de situatie van de artsen/ziekenhuizen: "Deze studie verliest mettertijd iets van haar geloofwaardigheid en objectiviteit. Ook al geeft het rapport objectieve cijfers, de conclusies wekken de indruk dat de studie zo is opgesteld dat ze de ziekenhuizen en de banken goed uitkomt."

"Er werden geen lessen getrokken uit de crisis. Crises zullen elkaar opvolgen en ik vrees dat de kwaliteit achteruit zal gaan, omdat er geen structurele maatregelen worden genomen."

Hij herformuleert ook enkele van de conclusies: "De studie zegt dat de activiteit niet aantrekt na covid, maar men kan ook zeggen dat er voordien te veel activiteit was en te weinig dagchirurgische activiteit (wat bewezen is) met een onvoldoende ambulante shift. De Antares-studie van vorig jaar heeft dat duidelijk aangetoond. Ziekenhuizen zijn nodig, en ik ben een ziekenhuisarts, maar het ziekenhuis moet niet alles doen: van vaccinatie tot transplantatiechirurgie."

Een andere tekortkoming van de studie ligt volgens hem elders: "Het resultaat weerspiegelt niet de relevantie van de uitgaven. Ik herinner u eraan dat dit een non-profitsector is en dat er geen aandeelhouders hoeven te worden betaald. Winst is niet het doel. Als er geld is, wordt het uitgegeven."

Artsenwerk herwaarderen

"Er is een reële behoefte om het werk van hulpverleners, onder wie ziekenhuisartsen, te waarderen. Er is veel geld - meer dan 3 miljard exclusief indexering - in ziekenhuizen gestoken (covid, witte jassen...) maar voor artsen is niets gedaan. Elk voorschot aan ziekenhuizen moet worden gekoppeld aan een vermindering van de druk op de medische tarieven, met een gerechtvaardigde afname.  Als je goed kijkt, is het restbudget van ziekenhuisartsen lager dan het budget van de ambulante zorg, en dat vóór een eventuele voorafname. Ik kijk uit naar de cijfers over de ontwikkeling van de laatste 10 jaar."

"Dat men eens een MAHA-studie houdt over de artsenhonoraria", suggereert hij tot slot.

In de wandelgangen bij de voorstelling van het rapport viel ook te horen dat geen cijfers waren opgenomen van de universitaire ziekenhuizen "die nochtans relatief forse winsten hadden geboekt."

> MAHA-rapport: weer hogere retrocessies na pandemie

> Daghospitalisaties motor van herstel?

> "We gaven steun, maar verwachten ook wat terug" (Vandenbroucke)

> "Stadium symptoombestrijding is voorbij" (Gibbis)

> "Ongeziene stressfactoren" (Zorgnet-Icuro)