Ook de ziekenhuizen, woonzorgcentra en andere zorgorganisaties hebben te kampen met een sterke stijging van de energieprijzen. Het brengt hun financiële leefbaarheid ernstig in het gedrang. Zij kunnen hun activiteit niet stilleggen noch de gestegen kosten zomaar doorrekenen. Zorgnet-Icuro vraagt een aantal ingrepen van de overheid.

"Via de juiste incentives kan de zorgsector ook zijn rol opnemen in een versnelde transitie naar hernieuwbare energie", meent Zorgnet-Icuro.

Zorgnet-Icuro raamt de meeruitgaven voor energie voor alle Belgische ziekenhuizen op ruim een half miljard euro in vergelijking met 2019, het laatste normale pre-covid werkingsjaar. De ziekenhuizen krijgen hiervoor geen extra middelen.

Het Budget Financiële Middelen (BFM) van de federale overheid is een gesloten enveloppe die los staat van de reële kosten van een ziekenhuis. Het doorrekenen aan de patiënt is per definitie uitgesloten. De impact van energie op de andere essentiële diensten zoals wasserij en voeding weegt sterk door: facturen van leveranciers stijgen met gemiddeld 10 tot 15% op jaarbasis. Veel ziekenhuizen trekken aan de alarmbel dat de prijzenexplosie van energie niet langer betaalbaar is.

Uit de jaarlijkse financiële analyse van Belfius blijkt dat de financiële marge van de sector heel dun is. Eén op drie algemene ziekenhuizen zat in 2020 in de rode cijfers.

Niet enkel de energiekosten brengen de financiële leefbaarheid van de ziekenhuizen in het gedrang. Er zijn ook de opeenvolgende indexsprongen van de lonen van het personeel. Tussen september 2021 en vandaag zijn de lonen met 10,4% gestegen.

Afdrachten honoraria

"Een aantal specifieke inkomstenbronnen (afdrachten honoraria, personeel op medisch dagziekenhuis, sociale maribel) die dienen voor de financiering van de lonen, evolueren niet mee. Zo wordt een deel van het personeel gefinancierd via de afdrachten op honoraria. Die zijn in diezelfde periode met minder dan 3% gestegen. We schatten de extra personeelskost voor 2022 op ruim 45 miljoen euro."

Hetzelfde moeilijke financiële verhaal horen we in de woonzorgcentra, luidt het nog.

"Het aandeel van de energiekost in de dagprijs (wat de bewoner dagelijks betaalt voor wonen, leven en zorg) is in minder dan een jaar tijd gestegen van gemiddeld 3 euro naar 7,5 euro per bewoner per dag. Concreet gaat het over een kostenstijging van 132 miljoen euro voor de Vlaamse woonzorgcentra en 36 miljoen euro voor de groepen van assistentiewoningen. Dit gaat dan over de directe kosten voor elektriciteit en gas."

"Daarnaast is er ook de impact van de indirecte kosten voor diensten, energiegevoelige goederen…"

"Vroeger mochten woonzorgcentra slechts eenmaal per jaar een dossier indienen bij de Vlaamse overheid voor de verhoging van hun dagprijs. Sinds maart 2022 kan dat tweemaal per jaar. Maar zelfs mits een gedeeltelijke doorrekening aan de bewoners veroorzaken de energiekosten een tekort in de begrotingen van de woonzorgcentra. Energie besparen in woonzorgcentra is ook niet evident. Zo moet volgens de Vlaamse regelgeving de temperatuur in een woonzorgcentrum minstens 22° bedragen."

Zorgnet-Icuro vraagt dat alle overheden van dit land aandacht hebben voor de financiële leefbaarheid van de zorgorganisaties, zodat ze in deze crisis het hoofd boven water kunnen blijven houden en mensen kwaliteitsvolle zorg kunnen blijven geven. We bepleiten een algemene btw-verlaging naar 6% voor elektriciteit en aardgas, naast – al naargelang de overheid – andere vormen van financiële ondersteuning (aanpassing BFM, indexering werkingsmiddelen, energiesubsidies, aanpassing van de infrastructuurfinanciering aan de bouwindex).

Incentives naar duurzame energie

Zorgorganisaties willen hun facturen in de toekomst drukken door versneld te gaan investeren in hernieuwbare energie. 'Denken we bijvoorbeeld aan de overkapping van parkings van ziekenhuizen en woonzorgcentra voor het plaatsen van zonnepanelen of de investering in windenergie. Zorgorganisatie beschikken over de infrastructuur die hiervoor mogelijkheden biedt. Bij hun plannen daarvoor botsen ze nog vaak op stedenbouwkundige obstakels en complexe vergunningsprocedures die heel veel tijd kosten en verschillen van regio tot regio."

Margot Cloet: “De zorgsector kan en wil hier zijn maatschappelijke rol opnemen. We hopen dat de overheid (federaal, Vlaams, lokale besturen) hiervoor sneller de obstakels uit de weg kan ruimen en stimuli kan geven, bv. via renteloze leningen. Zo kan de zorgsector het initiatief nemen voor grotere projecten, waarbij via een coöperatie ook burgers kunnen toetreden tot bv. een zonnepanelenpark van een ziekenhuis. Zo bouwt de zorg mee aan een milieuvriendelijker toekomst.”

Op 12 september organiseert Zorgnet-Icuro een webinar over dit thema, met tips. Meer info vindt u hier.