De index die onder meer gezondheid, onderwijs en levensstandaard in een land meet, is er vorig jaar in 9 op de 10 landen op achteruit gegaan. Dat blijkt uit het Human Development Report 2021-'22 van het VN-ontwikkelingsfonds UNDP.

"De wereld slingert van crisis naar crisis, blijft maar brandjes blussen en is niet in staat de huidige problemen aan te pakken", klinkt het. Wat de UNDP betreft is er een "scherpe koerswijziging" nodig. Komt die er niet, dan staan ons mogelijk nog meer ontberingen en onrechtvaardigheden te wachten.

Al 32 jaar houdt UNDP de Human Development Index bij, en het is voor het eerst dat die index er internationaal voor het tweede jaar op rij op achteruit gaat. Op dit moment staat de menselijke ontwikkeling opnieuw op het niveau va n 2016. "Daarmee is een groot deel van de vooruitgang die gemaakt werd voor de Duurzame Ontwikkelingsdoelen teruggedraaid", aldus het VN-agentschap, dat het rapport de titel "Uncertain times, unsettled lives" meegaf.

Die onzekere tijden heeft de mens eerder ook al gekend, maar "nieuwe lagen van onzekerheden reageren op elkaar om nieuwe soorten van onzekerheid te creëren die nooit eerder in de menselijke geschiedenis gezien zijn", aldus het rapport.

De laatste twee jaar hadden voor miljarden mensen immers een "verwoestende impact". De Oekraïnecrisis sloeg toe toen de coronacrisis nog niet helemaal verteerd was, en die crisissen deden zich voor, samen met "ingrijpende sociale en economische verschuivingen, gevaarlijke planetaire veranderingen en een enorme toename van polarisatie".

De opeenvolging van crisissen doet politici en beleidsmakers grijpen naar snelle oplossingen zoals het subsidiëren van fossiele brandstoffen, stelt UNDP-topman Achim Steiner vast. "Maar zulke tactieken vertragen de systemische veranderingen die nodig zijn op lange termijn."

Dat de lange termijn wordt vergeten, heeft onder meer te maken met hoe onveiligheid en polarisering elkaar vandaag in de hand werken om de nodige solidariteit en collectieve actie tegen te werken. Zo wijzen nieuwe cijfers erop dat mensen die zich het onveiligst voelen ook vaker extreme politieke standpunten innemen.

Het feit dat minder dan een derde van de wereldbevolking anderen vertrouwt, vormt een "zware wegversperring" om beleid goed te keuren dat werkt voor mens en planeet, aldus nog Steiner. De UNDP-topman hoopt dat deze analyse kan helpen om de huidige impasse te doorbreken.

België licht vooruit

Voor een nieuwe koers is beleid nodig dat focust op investeringen, in hernieuwbare energie en voorbereidingen op pandemieën, die daarnaast ook sociale bescherming omvatten. Daarnaast moet ook innovatie helpen bij alle uitdagingen waarmee de wereld in de toekomst nog te maken krijgt.

In het wereldwijde klassement gaat België er licht op vooruit. Met een index van 0,937 noteert ons land op de 13de plaats, tegenover 0,931 en een 14de plaats in het vorige UNDP-rapport.