Met een opiniestuk in De Morgen opent gedelegeerd bestuurder van Zorgnet-Icuro Margot Cloet naar eigen zeggen het debat over keuzes in het begrenzen van zorg. "Steeds meer wordt duidelijk dat het beschikbare personeel dé determinerende factor wordt voor het zorgaanbod dat we in de toekomst zullen kunnen organiseren. Niet de vraag zal bepalend zijn, of de financiering, maar wel ons belangrijkste kapitaal: de mensen."

Personeelskrapte in de zorg is geen nieuw begrip. Alleen lijkt de vicieuze cirkel zich almaar meer te sluiten, weet Cloet. "De vacatures staan open, de kandidaten zijn er niet en dus komt retentie helemaal boven aan de prioriteitenlijst. Steeds meer wordt duidelijk dat het beschikbare personeel dé determinerende factor wordt voor het zorgaanbod dat we in de toekomst zullen kunnen organiseren. Niet de vraag zal bepalend zijn, of de financiering, maar wel ons belangrijkste kapitaal: de mensen."

Ze wil met een batterij aan structurele maatregelen voorkomen dat het probleem nog verergert. Daarbij mag de afbakening van taken die een beroepsgroep mag uitvoeren - een heilig huisje - op de schop.

"Als we geen gaten meer kunnen dichtrijden, zullen we moeten begrenzen", betoogt ze. Minder aanbod dus. Met mogelijk vérstrekkende gevolgen zoals:

• een opnamestop in de woonzorgcentra betekent bijna automatisch dat de geriatrie in de ziekenhuizen overbevolkt raakt;
• mensen die geen huisarts meer vinden, gaan voor de meest banale dingen naar de spoed;
• bij een niet-gestuurde inkrimping van het aanbod zullen de meest kwetsbaren de dupe zijn: de minder mondigen, de minder gegoeden, zij die het minst hun weg vinden in ons zorgsysteem.

Bedreigend

Bij die moeilijke keuzes pleit ze voor een voorafgaand ethisch debat om een raamwerk uit te zetten. Want dit alles kan als zeer bedreigend gepercipieerd worden. "Je kan vakantievluchten schrappen of het terras van je eetcafé kleiner maken. Dat zal op gemor worden onthaald. Maar niet terecht kunnen bij een huisarts of je ingreep voor de derde keer uitgesteld zien, roept gevoelens van een onrechtvaardige behandeling op. Zowel bij hen die zorg nodig hebben, als bij hen die zorg geven."

Er moet een maatschappelijk bewustzijn groeien dat er grenzen zijn aan de zorg. "Dat we niet nog jaren op dezelfde manier kunnen voortploeteren zonder nóg meer medewerkers te verliezen. De zorgsector kan die beslissingen niet alleen nemen. Het is evengoed een verantwoordelijkheid van de politiek en de hele samenleving."

En dus wil Zorgnet-Icuro het debat nu openen. Al is de vraag of het ooit gesloten werd. Denk bijvoorbeeld - op een ander niveau - aan de trechter die men bij ons zeven jaar geleden wou hanteren om criteria af te bakenen voor de terugbetaling van geneesmiddelen. Criteria die in dit debat zeker ook zullen opduiken als het om begrenzing van de zorg gaat.

> Trechter van criteria als scherprechter?

> Het volledige opiniestuk van Margot Cloet leest u hier.