Alle regeringspartijen zijn het erover eens dat het bij het pensioenakkoord slechts om een eerste stap gaat, al lijken verdere hervormingen alvast niet meer tijdens deze legislatuur in te kunnen gaan. "We hebben ervoor gekozen om de robuuste stappen te zetten, niet de wankele."

De zwaargewichten in de federale regering raakten het afgelopen nacht na wekenlange moeilijke onderhandelingen eens over een hervorming van het pensioensysteem. "Een pakket van de wortel en de stok", noemde premier Alexander De Croo het: met de herinvoering van een pensioenbonus tussen de 300 en 500 euro per gewerkt jaar bouwt wie langer werkt meer op, daartegenover staat dat er voo r het eerst een effectieve werkvoorwaarde wordt gekoppeld aan het minimumpensioen. 

Het gaat om 20 jaar, maar de regering telt in dagen, zodat wie in bepaalde periodes deeltijds gewerkt heeft niet al te zeer benadeeld wordt. Daarbij volstaan 250 dagen per jaar, wat eigenlijk neerkomt op een vier vijfde betrekking. 20 jaar is zo goed voor 5.000 gewerkte dagen. Wie deeltijds gewerkt heeft, krijgt met 3.120 dagen toegang tot het minimumpensioen. 

De regels gaan bovendien geleidelijk in. Enkel wie op 1 januari 2024 53 jaar of jonger is zal aan die effectieve tewerkstelling moeten voldoen om toegang te krijgen tot het minimumpensioen. De redenering daarachter is dat alleen jongere mensen nog de kans hebben om nog wat extra te werken.

De regering voorziet ook compensatie voor wie tijdens de loopbaan invalide is geweest. Dat gebeurt aan de hand van een formule waardoor het benodigde aantal effectief gewerkte jaren afneemt naarmate men langer invalide is geweest. Iemand die 20 jaar ziek is geweest, hoeft zo maar 11 jaar gewerkt te hebben om toegang te krijgen tot het minimumpensioen.

Zwangerschapsverlof, borstvoedingsverlof en palliatief zorgverlof worden dan weer als daadwerkelijk gewerkte periodes beschouwd. Die maatregelen moeten er - samen met het feit dat er in dagen en niet in jaren wordt geteld - voor zorgen dat de pensioenrechten van vrouwen versterken. Zij werkten zeker in het verleden immers veel vaker deeltijds dan mannen, bijvoorbeeld om de zorg voor het gezin op zich te nemen. 

In eerste instantie lagen nog een aantal andere maatregelen op tafel, maar die haalden de eindmeet niet. Het deeltijds pensioen  bleek volgens minister van Pensioenen Karine Lalieux (PS) te complex om in te voeren. De discussie over het vervroegd pensioen vanaf 42 jaar loopbaan, waardoor wie op jonge leeftijd begonnen is met werken daar nadien de vruchten van plukt, wordt geëvacueerd naar de sociale partners, samen met de pensioenregimes bij de NMBS en Defensie. 

Eerste stappen

Alle vicepremiers leken het er dinsdag over eens dat het nog maar om de eerste stappen in een pensioenhervorming gaat. Ook Lalieux, wier partij de afgelopen weken naar verluidt stevig op de rem stond, gaf aan dat het werk niet gedaan is en dat ze eind dit jaar op basis van de input van de sociale partners met voorstellen komt. 

Maar bijkomende hervormingen gaan allicht niet meer in de loop van deze legislatuur in. De maatregelen die afgelopen nacht zijn beslist moeten in 2024 ingaan en dat vergt volgens premier De Croo al heel wat parlementair werk. 

Vooral Vooruit-vicepremier Frank Vandenbroucke leek daar enigszins ontgoocheld over. "Ik heb heel hard op tafel geklopt voor een breder pakket. Mochten we daar nog eensgezindheid over vinden zou dat goed zijn, maar daar wil ik niet op vooruitlopen." Tegelijkertijd verdedigde Vandenbroucke het akkoord van afgelopen nacht ook. "We hebben de robuuste stappen gezet, niet de wankele."

Volgens De Croo is een pensioensysteem nooit af, en zal de regering zich moeten blijven aanpassen. "Maar wat we hier doen is een logische stap."

Pensioensplit

Groen-vicepremier Petra De Sutter legt daarbij ook de pensioensplit op tafel. Daarbij bouwen koppels tijdens de jaren van huwelijk of wettelijke samenwoonst samen een pensioen op, waarna dat tijdens een eventuele echtscheiding gelijk over de partners kan worden verdeeld. Als minister van Ambtenarenzaken bereidt ze maatregelen voor om ook voor ambtenaren, voor wie een ander pensioensysteem geldt dan voor werknemers en zelfstandigen, een vorm van pensioenbonus en effectieve minimumtewerkstelling voor de toegang tot het minimumpensioen uit te werken. 

Minister van Zelfstandigen en MR-vicepremier David Clarinval benadrukte dat er ook voor zelfstandigen een pensioenbonus komt. De effectieve werkvoorwaarde voor het minimumpensioen speelt voor hen minder een rol, zei hij, omdat zelfstandigen gemiddeld een stuk langer dan 20 jaar effectief werken.

> PVDA laakt woordbreuk zware beroepen