Op de eerste beursdag van Inspire Health&Care gisteren zoomde de Belgische Vereniging voor Ziekenhuisdirecteuren (BVZD) in op lifestyle medicine. In zijn inleiding wees BVZD-voorzitter Eric Christiaens erop dat ons huidige ziekenhuismodel allesbehalve future proof is. Nochtans zijn er qua lifestyle boeiende trendsettende voorbeelden te vinden, zelfs in eigen land.
“60% van onze bedden is gevuld door mensen die risicogedrag zoals alcohol- en tabaksgebruik, verkeerde voeding, te weinig beweging… vertonen dat ze zelf in de hand hebben", zei hij. “Dat moet beter om te vermijden dat ons krimpend aantal bedden overbezet wordt. Zeker in het licht van de vergrijzingstsunami. Vandaar dus de aandacht voor lifestyle medicine waaraan ook ziekenhuizen heel wat kunnen bijdragen.
Een eerste spreker, Ioan Hanes, arts in het militair hospitaal Brussel, legde uit waarom we die lifestyle medicine vandaag nodig hebben in België én Europa. Oesocijfers geven aan dat levensstijlfactoren verantwoordelijk zijn voor 37% van de overlijdens in ons land. Tabak (18%), risicovol eetgedrag (11%), alcoholgebruik (6%) en luchtvervuiling (3%) zijn voor ons de belangrijkste killers. De procenten op Europees vlak wijken daarvan niet zoveel af. Alleen voor voeding doen we het wat beter dan Europa.
Die vaststellingen zijn een constante de laatste decennia, dus het komt erop aan om het probleem bij de wortel aan te pakken. Tot nu toe bestreden we vooral de symptomen.
"De European Lifestyle Medicine Organisation (ELMO) leidt sinds 2019 mensen op om een European Lifestyle Medicine Certificate te behalen na acht weken", legde dr. Hanes uit. "De VS startte hiermee al een tiental jaren eerder. Momenteel is lifestyle medicine wel nog geen apart specialisme, al groeit het aantal opgeleiden fors en zijn er intussen al 300 gezondheidsprofessionals opgeleid."
Dr. Hanes boekt succes met zijn team bij 60 tot 70% van zijn patiënten met een multidisciplinaire aanpak. De arts is daarbij een teamlid: niet min, niet meer. Meer informatie vindt u hier.
Spraakmakende voorbeelden
Sofie Staelraeve legt zich al 15 jaar toe op de verbetering van ons lifestylesysteem. Zij diste zowel Amerikaanse als Europese (inclusief Belgische) spraakmakende initiatieven op die aan de weg timmeren.
New York City kent zijn Health plus ziekenhuizen die een leefstijlprogramma aanbieden voor een brede doelgroep. Dr. Mitchell Katz leidt dat sinds 2022 als CEO in zes ziekenhuisen van de groep. Het programma zelf staat medisch onder de leiding van dr. Michelle Mc Macken en het richt zicn op patiënten met (pre)diabetes, hartproblemen, hoge bloeddruk, enzomeer.
Welbekend is ook de Cleveland Clinic in dit domein. Artsen daar pionieren in hybrid functional medicine programs onder leiding van dr. Hyman die hierover al vele publicaties op zijn naam heeft. Cleveland beschikt ook over een opleidingscentrum en werkt al op basis van deze principes sinds 2015.
Maar ook Europa telt al heel wat gespecialiseerde centra voor preventie, al gaat het vaak over niet goedkope instellingen die te situeren zijn in het private segment: Concierge Medicine in Praag, Longevity centers in Polen en Duitsland en Leadlife in Gent, Antwerpen en Brussel. Die laatste geleid door Jelle Van De Velde (ceo) en dr. Servaas Bingé. Leadlife werkt onder meer samen met AZ Maria Middelares Gent.
Het UZ Gent beschikt dan weer over het centrum integratieve geneeskunde dat ook werkt met een multidisciplinair team en ervan uitgaat dat iedereen met levensstijlproblemen arbeidsgeschikt is als je bijvoorbeeld pyschosomatische aandoeningen en slaapproblemen gepast aanpakt via een teambenadering. Die benadering moet leiden tot een behandelplan.
Leefstijl-zorgloket
Tot slot is Nederland koploper met leefstijlprogramma’s met diagnostiek, coaching en monitoring. Daar is ook al flink wat financiering voor vrijgemaakt, legde Prof. dr. Liesbeth van Rossum uit (Erasmus MC, foto). Zogenaamde Leefstijlzorgloketten in Nederlandse ziekenhuizen raken er stilaan ingeburgerd.
Ze gaf wel toe dat leefstijl "nog geen standaardonderdeel is van onze behandeling: de meeste artsen hebben niet de opleiding en gespreksvaardigheden om dat item aan te brengen bij de patiënt. Artsen hebben ook niet veel tijd om die boodschap over te brengen. Daarnaast heb je ook netwerk nodig om dit aan te pakken. Dat precies kan worden opgelost met een leefstijl-zorgloket in het ziekenhuis. Het ontlast bovendien de al overbevraagde huisarts- en eerstelijnsgeneeskunde als brug tussen ziekenhuis en eerste/nulde lijn.
