Na de Russische inval in Oekraïne hebben er in het land al meer dan zestig aanvallen op zorginstellingen plaatsgevonden. Daarbij vielen zeker vijftien doden en tientallen gewonden. Dat zegt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De directeur van de WHO in Europa, de Vlaamse arts Hans Kluge, benadrukt dat de humanitaire crisis in Oekraïne nog lang niet voorbij is.

Voorlopig kon de WHO 64 aanvallen op locaties voor gezondheidszorg verifiëren. Die vonden tussen 24 februari - het begin van de invasie - en 21 maart plaats en veroorzaakten 15 doden en 37 gewonden.

"Aanvallen op gezondheidszorg vormen een schending van het internationaal humanitair recht, maar zijn een verontrustende, veel voorkomende oorlogstactiek", zegt Jarno Habicht, WHO-vertegenwoordiger in Oekraïne. "Ze ontnemen kwetsbare mensen de zorg die vaak het verschil maakt tussen leven en dood. Gezondheidszorg zou nooit een doelwit mogen zijn."

Als gevolg van de oorlog is de Oekraïense gezondheidszorg ontwricht, benadrukt de WHO bovendien. Al bijna 7 miljoen inwoners zijn intern ontheemd, terwijl zowat 4 miljoen mensen naar het buitenland zijn gevlucht. Alles samen gaat het om een vierde van de bevolking, van wie zowat een derde aan een chronische ziekte zou lijden. Nu veel ziekenhuizen hun focus uit noodzaak naar oorlogsslachtoffers verleggen, gaat dat ten koste van andere noodzakelijke zorg.

Bijna 1.000 zorginstellingen liggen dicht bij oorlogsfronten of in gebieden die in (pro-)Russische handen zijn gevallen, zegt de WHO. Bovendien is naar schatting zowat de helft van de apotheken in Oekraïne dicht en zijn veel zorgmedewerkers op de vlucht geslagen voor het geweld. "Het gevolg is dat er een beperkte of zelfs geen toegang is tot medicijnen, faciliteiten en zorgkundigen, en dat de behandeling van chronische aandoeningen nagenoeg is gestopt." Ook vaccinatiecampagnes, met name tegen COVID-19, liggen stil.

Ondertussen heeft de WHO al inspanningen geleverd om broodnodige medische hulp bij Oekraïners te krijgen. De organisatie richtte een hoofdkwartier op in het Poolse Rzeszów, startte leveringen van benodigdheden voor het verzorgen van oorlogletsels naar de meeste Oekraïense steden en stuurde al meer dan 100 ton aan medisch materiaal naar zorginstellingen in het land.

Bovendien is momenteel zowat 36 ton onderweg naar de westelijke stad Lviv en vertrekt binnenkort nog zowat 108 ton aan ladingen. Naast traumabenodigdheden gaat het onder meer om geneesmiddelen voor chronische ziektes, pediatrische medicijnen en bloed voor transfusies.

Daarnaast zijn ook meer dan twintig medische teams van de WHO actief in Oekraïne, Polen en Moldavië. In die laatste twee landen komen veel Oekraïense vluchtelingen aan.

De directeur van de WHO in Europa, Hans Kluge, benadrukt dat de humanitaire crisis in Oekraïne nog lang niet voorbij is. "We verwachten dat meer mensen, vooral vrouwen, kinderen en ouderen, met nog grotere zorgnoden in de komende weken ontheemd zullen raken", zegt de Vlaamse arts.