De informatieplicht op ereloonsupplementen wordt steeds strenger. en complexer. Enerzijds beschermt die evolutie de patiënt meer en biedt ze hem meer rechtszekerheid, anderzijds zet dat de deur open voor nog meer discussies en betwistingen over aangerekende supplementen, zeker sinds de recentste wetswijziging van 27 oktober 2021 die per zorgbranche in voege zal treden.

Dat besluit mr. Sylvie Tack (Sanalex) na een analyse in het jongste nummer van het Tijdschrift voor Gezondheidsrecht (1). De Specialist signaleerde de verstrenging toen die door de Kamer werd aangenomen op 27 oktober (110 stemmen voor en 24 onthoudingen). Tot dan moesten zorgverstrekkers alleen verplicht hun conventiestatus bekend maken aan patiënten. Over de informatieplicht inzake tarieven zelf stond niets in de wet en werd het oordeel overgelaten aan de rechters zelf.

Net voor die laatste verstrenging sprak het Hof van Cassatie zich op 6 september van vorig jaar al uit over die informatieplicht met de stelling dat zorgverleners en -instellingen patiënten actief uit eigen beweging moeten informeren over hun (de)conventiestatuut annex aanrekenen supplementen. Die plicht gaat ver, want zelfs een vooraf duidelijk en goed leesbare overhandigde infobrochure volstaat niet. En wel omdat de patiënt dan nog zelf een actieve handeling moet stellen om op de hoogte te zijn.

Die recente uitspraak van Cassatie naar aanleiding van een concrete betwisting leidde ertoe dat de specialist in kwestie zijn ereloonsupplement niet kon innen omdat hij niet aan zijn informatieplcht voldeed. Bijgevolg moest hij zich tevredenstellen met het veel lagere conventietarief.

Verdere verstrenging op komst

Nu is er dus een verdere verstrenging op komst op basis van een recente wetswijziging die in elke zorgbranche voelbaar zal worden. Voor iedere prestatie zal de arts (en ook andere zorgverstrekkers) de patiënt precies moeten informeren over de kostprijs. Die informatie moet drie zaken bevatten:

• het bedrag van de verzekeringstegemoetkomlng
• het persoonlijke aandeel
• desgevallend het bedrag van het maximaal mogelijke supplement

De informatie moet duidelijk geafficheerd worden in de praktijk van de zorgverlener en eventueel online. Elke sector apart kan dat verder uitwerken. Voor (tand)artsen neemt het Riziv die taak voor zijn rekening en van zodra dat raamwerk klaar is en in het Staatsblad is verschenen, wordt de regeling van kracht.

Of dit verregaande juridische gevolgen kan hebben? Meester Tack stelt vast dat de rechters wel een controlebevoegdheid hebben op het artsenhonorarium, maar dat de rechtspraak verdeeld is. Volgens een deel van de rechtspraak hebben artsen helemaal geen recht op supplementen in een eenpersoonskamer omdat daar geen medische prestatie tegenover zou staan.

Een ander deel van de rechtspraak aanvaardt wel het principe van de ereloonsupplementen omdat die mogelijkheid ook wettelijk verankerd is. Deze 'school' stelt zich tevreden met een controle op de hoogte van de aangerekende supplementen. "Een supplement van 100% op een kortdurende en/of banale ingreep wordt zoms als 'overdreven' beschouwd waarop de rechter dat kan matigen." Vaak wordt die matiging ook gekoppeld aan de mate waarin de patiënt vooraf werd geïnformeerd.

Wat er ook van zij: de nieuwe regeling gaat verder dan het louter 'afromen' of 'milderen' van ereloonsupplenten door de rechter. Weldra zal de rechter "het volledige ereloonsupplement moeten afwijzen indien blijkt dat met de patiënt hierover vooraf niet afdoende via duidelijke enleesbare affichering in de praktij of desgevallend online is gecommuniceerd", besluit meester Tack.

Eerder al was er een wetsvoorstel van de sp.a’ers Karin Jiroflée en Jan Bertels. Dat trekt de boete op van 125 naar 1.000 euro voor wie zich niet houdt aan zijn Informatieplicht over de conventiestatus en gehanteerde tarieven. 

> Zorgverstrekkers moeten tarieven uithangen in de wachtkamer

> 1.000 euro boete voor niet-afficheren tarieven

(1) TvG 21/22 (4), "Financiële informatieplicht over ereloontarieven wordt alweer wat strengre", 263-265.