Een Belgisch bedrijf werkt aan een nieuw type mRNA-vaccin dat tegen varianten van het coronavirus lijkt te beschermen. De cellulaire immuunrespons die het 'saRNA'-vaccin uitlokt is beter getraind om infecties aan te vallen. Dat blijkt uit proeven op dieren, die hoopgevende resultaten hebben opgeleverd. Het is nog niet duidelijk wanneer de Belgische concurrent voor de bestaande mRNA-vaccins (Pfizer-BioNTech en Moderna) op de markt zal komen.

Het gaat om een belangrijke stap in de vaccinontwikkeling, zeker omdat het coronavirus blijft muteren en toekomstige golven op die manier onvoorspelbaar zijn. Een groep van ondertussen meer dan 15 onderzoekers werkt sinds 2020 aan de technologie en de resultaten zijn gepubliceerd in het gerenommeerd wetenschappelijk tijdschrift Molecular Therapy.

"Gevaccineerde mensen maken antilichamen aan tegen het spike-eiwit", legt professor Niek Sanders van het Laboratorium voor Gentherapie (UGent) uit. "Maar dat spike-eiwit verandert heel snel, waardoor de antilichamen  niet meer voldoende bescherming bieden tegen nieuwe varianten. Dat is een probleem waarmee  de huidige vaccins te kampen hebben."

De nieuwe vaccins, die door UGent-spinoff Ziphius worden uitgewerkt, moeten een dubbele bescherming bieden dankzij een antilichaam en cellulaire immuunrespons. Die wapent het lichaam tegen bestaande coronavarianten en zou ook de impact van toekomstige varianten kunnen verminderen.

"Je kan het in oorlogstermen zeggen. De antilichamen zitten aan de grens van het land en zorgen dat de vijand niet binnen kan treden", vergelijkt Sanders. "Een cellulaire immuunrespons is een tweede frontlinie, teruggetrokken in het land Ze schiet in actie wanneer de vijand is binnen gekomen en voert  als het ware een aanval uit op de fabrieken van de virusproductie."

Enkele wetenschappers met relevante expertise, die Belga in de loop van vrijdag heeft gecontacteerd, erkennen dat het gaat om een belangrijke stap in de vaccinontwikkeling. Maar de technologie is nog niet klaar voor grootschalige productie en het is belangrijk dat de goede resultaten ook bij klinische studies op mensen even hoopgevend zijn.

Ziphius, het bedrijf achter de nieuwe vaccins, haalde vorig jaar nog zowat 30 miljoen euro op om het onderzoek te financieren. Dat is uiterst duur, niet in het minst omdat de technologie verder getest moet worden op mensen. Sanders spreekt van een revolutionaire technologie, die ook gepatenteerd is, maar de klinische studies zullen tijd in beslag nemen.

Het is niet uitgesloten dat in de tussentijd buitenlandse concurrenten met de nodige middelen ook gaan inzetten op deze multifunctionele mRNA-vaccin-technologie en met hogere budgetten versnelde klinische studies kunnen uitvoeren.