De Werkgroep Organisatie Vaccinatiestrategie leverde zopas haar rapport af, met conclusies op macro-, meso-, en microniveau. Over de eerste twee niveaus is al veel gezegd en geschreven. We spitsen ons toe op het microniveau dat het dichtst bij de dagelijkse praktijk staat.
De werkgroep functioneerde in de schoot van de federale Taskforce Vaccinatiestrategie, met wekelijks overleg tussen onder meer het beleidsdomein gezondheid in de deelstaten, gezondheidszorgberoepen (huisartsen, verpleegkundigen, apothekers), vertegenwoordigers van ziekenfondsen en van patiëntenorganisaties (VPP en LUSS), experts in gezondheidsrecht, gezondheidszorgorganisatie, IT en communicatie en medewerkers van het Coronacommissariaat.
Ze spitste zich toe op het implementeren van de vaccinatiestrategie, zoals uitgetekend door de Taskforce, en meer bepaald de organisatie van een prioritaire inenting voor personen met een verhoogd risico in de leeftijdsgroep van 18-64 jaar. Later kwamen er opdrachten bij rond inenting van zwangere vrouwen, van personen met zeldzame ziekten en immuungecompromitteerde patiënten.
Voor de selectie van personen met een verhoogd risico werd naar eigen zeggen in België een unieke aanpak gerealiseerd: een combinatie van een centrale selectie (IMA en verzekeringsinstellingen) en een decentrale selectie (via de huisarts, gebruik makend van het elektronisch Globaal Medisch Dossier). In de toekomst wordt nog een evaluatie van de impact van deze aanpak gepland.
Microniveau
Enkele vaststellingen (niet-exhaustief):
Er bestond een grote bereidheid bij verschillende groepen zorgverleners om zich actief in te zetten om zoveel mogelijk mensen in te enten, en dit complementair met de werking van de vaccinatiecentra. Huisartsen en thuisverpleegkundigen zorgden voor de inenting van bedlegerige patiënten thuis. In Brussel stelde een netwerk van apothekers hun apotheek ter beschikking om onmiddellijk na het sensibilisatiegesprek, laagdrempelige vaccinatie te kunnen aanbieden.
Mobiele equipes met artsen, apothekers en verpleegkundigen zorgden voor de outreach naar moeilijk bereikbare groepen: daklozen, bewoners van asielcentra, voorzieningen voor mensen met een beperking, woonwagenbewoners,…. Dit microniveau heeft wel de mogelijkheid om op basis van de therapeutische relatie personen prioritair te vaccineren.
De werkgroep Organisatie Vaccinatiestrategie, oorspronkelijk gestart in het kader van prioritaire vaccinatie, is nog steeds een actief platform waar wekelijks de situatie en voortgang van de vaccinatiecampagne – in al zijn facetten – wordt toegelicht, geanalyseerd en afgestemd.
De onderlinge betrokkenheid van de deelnemers en openheid van de besprekingen versterken het noodzakelijk vertrouwen tussen gezondheidszorgactoren, beleid, IT-verantwoordelijken, juristen, communicatieverantwoordelijken, … en levert een belangrijke bijdrage tot het slagen van de campagne. Een permanente open dialoog met alle betrokkenen vormt een belangrijke basis om b.v. voortdurend te werken aan de kwaliteitsverbetering van de gegevens die de verschillende acties onderbouwen.
De toekomst:
- Data vormen de basis
o De Vaccinatiecodes gegevensbank en Vaccinnet zijn belangrijke instrumenten.
o Tools voor populatiemanagement (b.v. opvolging van groepen met verhoogd risico) en selectie door de huisarts en rol voor de verzekeringsinstellingen hebben gefunctioneerd.
o Megadatabanken van de verzekeringsinstellingen en IMA moeten op basis van een correct en flexibel wettelijk kader gebruikt kunnen worden in bepaalde contexten zoals een pandemie. De bevoegdheidsverdeling inzake volksgezondheid mag een koppeling van bestaande databanken niet in de weg staan.
- Een innovatief geïntegreerd financieringsmechanisme vormt een stimulus
o Stimuleert multidisciplinaire samenwerking tussen lokale huisartsen, verpleegkundigen, huisapothekers en andere betrokken hulpverleners (b.v. maatschappelijk werk, ‘community health workers’ voor outreach naar kwetsbare groepen). Het doel is buurtgerichte zorg, met een “dubbele accountability”. Dit betekent dat eerstelijnsnetwerken verantwoordelijkheid opnemen voor de bij het netwerk ingeschreven
Stimuleert de ‘intellectuele acte’. Dit is enerzijds populatiemanagement en anderzijds informatie en sensibilisatie binnen de therapeutische relatie.
o Stimuleert efficiënte inzet van middelen ‘juiste zorg op de juiste plaats’, subsidiariteit en task-shifting. Het doel is de therapeutische vertrouwensrelatie maximaal valoriseren.
o Buurtgerichte vaccinatie (en breder ‘preventieve zorg’) georganiseerd door verpleegkundigen, huisartsen en huisapothekers. Zij werken samen met andere hulpverleners (welzijnswerk, maatschappelijk werk, …) voor een populatie in de buurt. Een duurzaam model moedigt aan om lokaal afspraken te maken b.v. in het kader van een eerstelijnsnetwerk.
o Er dient aandacht te zijn voor de meest kwetsbare mensen en moeilijk bereikbare doelgroepen. B.v. aan de hand van een flexibel vaccinatie-aanbod (groepsvaccinatie, outreachende zorg, thuisvaccinatie, opportuniteitsvaccinatie …)
o Er ligt een belangrijke rol bij huisartsenkringen, apothekerskringen en apothekersverenigingen, consortia van verpleegkundigen, in samenwerking met sociale diensten en lokale besturen, om lokaal vaccinatie te organiseren in het kader van eerstelijnszones.
o De kringen worden voor de populatiegerichte opdrachten ondersteund door de eerstelijnszones (Vlaanderen) en de lokale besturen.
- Sterk bottom up engagement bevorderen
